Axborot tizimlari

File operation - Fayllar ustida amallar

(1) Work files (begin session)	-	Ishchi fayllar
(2) Data bank operation	-	Ma’lumotlar banki operatsiyalari
(3) Disk directory DIR	-	Disk direktoriylari
(4) Change directory CD	-	Direktoriyni o’zgartirish
(5) Edit a text file EDIT	-	Matnli faylni tahrirlash
(6) Rename a file REN	-	Fayl nomini o’zgartirish
(7) Delete a file DEL	-	Faylni diskdan o’chirish
(8) Display file TYPE	-	Ekranda faylni ko’rish
(9) Read Text-Lotus DIF READ	-	Text-Lotus DIF ni o’qish
(A) Write Text-Lotus DIF WRITE	-	Text-Lotus DIF ni yozish
F1 Break (F3-F6 menu) F1	-	Buyruqdan chiqib ketish

Menyudagi konkret bo’limni tanlash uchun kursorni yuqori yoki pastga yurgizish va Enter klavishasini bosish yoki menyudagi bo’limlar oldidagi qavslarda turgan raqam yoki harflarni bosish bilan amalga oshiriladi. Ishlani boshlashda (1) Work files (begin session) - Ishchi fayllar qatorini tanlash zarurdir. (1) ni tanlash natijasida quyidagi menyu paydo bo’ladi:

Work files (WF) - Ishchi fayllar
(1) Create a new WF in RAM CREATE	-	Xotirada yangi ishchi fayl yaratish
(2) Load a WF from disk LOAD	-	Diskdan ishchi faylni yuklash
(3) Save a WF to disk SAVE	-	Diskka ishchi faylni yozish
(4) Expand the sample range EXPAND	-	Vaqtli qatorni kengaytirish
(5) Sort data by series SORT	-	Ma’lumotlarni sortirovka qilish
F1 Break (F3-F6 menu) F1	-	Buyruqdan chiqib ketish

Bu erda siz eksperimental ma’lumotlarga ega bo’lgan, vaqtli qatorlarni ichiga olgan ishchi fayllarni yaratishga muvaffaq bo’lasiz.

Agar birlamchi ishchi fayl yaratilayotgan bo’lsa, vaqtli qatorlar uchun davr oralig’ini aniqlash muhimdir. Menyu punktida quyidagilarni tanlashingiz mumkin.
Undated - bunda ma’lumotlar konkret vaqt oralig’iga bo’linmaydi.
Annual - yillik hisobot ma’lumotlari.
Quarterly - kvartal hisobot ma’lumotlari.
Monthly - oylik hisobot ma’lumotlari.
Davr oralig’ini aniqlagandan keyin, ma’lumotlar bilan ishlash uchun sistema davrning boshlanishi (Starting date?) va davrning oxirini (Ending date?) so’raydi.
Masalan, sizda 2000 yildan 2009 yilgacha hisob davr ma’lumotlari bo’lsa, va 2015 yilgacha prognoz hisoblari uchun tegishli modelb tuzsangiz, aniqki, ishchi fayl diapazoni sifatida 2000 yilni pastki chegara va 2015 yilni esa yuqori chegara belgilab olishingiz kerak.
Yilik hisobot ma’lumotlari bilan ishlayotgan bo’lsangiz, yil to’rt xonali sonda ifodalanishi kerak (Masalan: 2000, 2005, 2010 va hokazo).
Kvartal hisoboti ma’lumotlari bilan ishlayotganingizda yil va kvartalni nuqta bilan ajratib ko’rsatish zarurdir (Masalan: 2000.1 - bu 2000 yil 1-kvartali ekanligini bildiradi). Kvartal nomeri sifatida 1, 2, 3, 4 raqamlari ishlatiladi.
Oylik hisobot ma’lumotlari bilan ishlayotganingizda yil va oy nuqta bilan ajratib ko’rsatiladi (Masalan: 2009.05, 2009.12 - bu 2009 yil 5 - oy va 2009 - yil 12 - oyini bildiradi). Oyni ko’rsatganda 2 ta sondan foydalanish kerak. 2005.1 yozuvi noto’g’ridir, uni 2005.01 deb yozish zarurdir.
Ishchi faylning davriy chegaralari aniqlangandan keyin, modelb tuzilishi uchun kerak bo’lgan ma’lumotlarni ishchi faylga kiritishni boshlash mumkin. Buni turli usullar bilan amalga oshirish mumkin: boshqa sistemalardan ma’lumotlarni olish mumkin, yoki TSP da qo’lda terish mumkin.
TSPda qo’lda terish usulini ko’rib chiqamiz. Buning uchun F4 klavishasi bosiladi va tanlash imkoniyati quyidagi ko’rinishdagi menyu paydo bo’ladi: