Axborot tizimlari

Internet Explorerning oynasi.







&

Интернет
Internet Explorer

uchun moeljallangan yorliq yordamida ^c ishga tushiriladi. Internet
Explorer ning (ochiq hujjat bilan) oynasi quyidagi rasmda berilgan:

Dastur sarlavhasi

Menyu qatori

Uskunalar paneli
Internet Explorer Pusk menyusining Programmbi punkti yordamida yoki dastur
Bu rasmda oynaning standart elementlarini ko’rishimiz mumkin.
Bular:

• 
  Sarlavha;
  
• 
  Menyu qatori;
  
• 
  Uskunalar paneli;
  
• 
  Holat satri;
  

Instrumentlar paneli ostida adreslar rreyxati va jo’natmalar paneli joylashgan. Adres deb yozilgan joyida URL formatidagi joriy sahifaning adresi ko’rsatib turiladi ( Adres so’zi yonidagi ochiq maydonni endi adres maydoni deb ataymiz). SHu narsani narsani ta’kidlab retishimiz kerakki, menyudagi buyruklar, tugmachalar va yozuvlarning xilma - xilligiga qaramay Internet Explorer oynasida oddiy funktsiyalarning ikki xil guruhini farqlashimiz mumkin:

1. 
   Internetda navigatsiya ( biror bir sahifaga retish );
   
2. 
   YOrdamchi funktsiyalar (bu funktsiyalar navigatsiya jarayoniga xizmat ko’rsatishadi).
   

Bizning klassifikatsiyamizga muvofiq, Internet Explorer bir oynali ilova hisoblanadi biroq biz uning oynasining bir necha nusxasini olishimiz mumkin. [Fayl -Sozdat okno]
BRAUZERLAR
Internet resurslarini adreslash.
Internet resurslari deb, serverlarni, saytlarni, sahifalarni, kataloglarni, fayllarni hisoblasak bo’ladi.
Internet resurslarini adreslash uchun - URL dan (resurslarni unifikatsiyalangan ko’rsatkichlari ) foydalaniladi.
URLning umumiy formati:
< bayonnoma > : // < server >< lokal adres >
Baennoma sifatida ko’pincha http, ftp, gopher ( ko’rsatiladi ) olinadi. Lokal
adres sifatida esa yo sahifagacha bo’lgan yulni (http uchun ) yo faylgacha bo’lgan yo’l ( ftp uchun )ko’rsatiladi. Agar aniq bir sahifaga yo’l ko’rsatilgan bo’lmasa, u holda sayt yoki Web serverning boshlang’ich sahifasi tushuniladi. Agar faylga yo’l ko’rsatilmagan bo’lsa, u holda FTP - serverning ildiz katalogi tushuniladi. WWW bilan ishlash uchun maxsus brouzerlar ishlab chiqilgan. M: Internet Explorer, Netscape Navigator, Operalar.
Tarmoqda qat’iy adreslashga misol keltiramiz ( fayl aniqligida ): http://WWW.sirena.ru/ info / job.htm. ftp://ftp. Citfprum.ru / pub / bach.zip
URL formatdagi adreslar tarmoq navigatsiyasida aniq ko’rsatiladi hamda ular Web- sahifalarining gipermatni jo’natmalariga o’rnatiladi.
Web- sahifalar, saytlar va Web cerverlar hammasi bir butun bo’lib, xalqaro axborot tarmog’ini (www) tashkil etadi.


YUqoridagi rasmda Internet Explorer 6.0 brauzeri yordamida www.rambler.ru sayt adresi berilgan va adres bilan ishlash bosh sahifasi ekranga chiqadi

Elektron pochta imkoniyatlari Internetda qidiruv. Umumiy qoidalar.

Internetdagi “Xalqaro axborot tarmog’i”( WWW )- biror bir tuzulishga keltirilmagan matnli (SHu jumladan, grafikli, audio va video ) axborotlardan tashkil topgan, millionlab hujjatlar kiradi. Kerakli axborotlarni topish uchun yuzlab Web - sahifalarni ko’rib chiqishga to’g’ri keladi. Bunda qanchadan qancha kuch va asablar sarflanadi.
Asrimizning 90 - yillaridan boshlab, Interent ning ma’lumot beruvchi xiz matlari rivojlana boshlandi. Bu xizmatlar foydalanuvchiga kerakli bo’lgan axborotni topishga yordam berardi. Bu xizmatlarni ikkiga bo’lish mumkin: universal va ixtisoslashgan.
Universal xizmatlarda hujjatlarni qidirishninig odatdagi printsipi qo’llaniladi. “ Asosiy ” so’zlar yordamida qidirishning mabnosi shundan iboratki, hujjatlarni “ Asosiy ” so’zi deb, berilgan hujjatlarning mazmunini aks ettiruvchi so’zga yoki so’z birikmasiga aytiladi. Masalan, dasturlash xarakteridagi adabiyotlarga xos “ Asosiy
”suzlar bu “shartli utish”, “ Makro buyruq ”, “ Uzilishlarni qayta ishlash ” va hokazo.
Universal qidiruv xizmati - bu quyidagi vazifalarni bajaruvchi, qudratli dasturlar va dasturlar yig’indisidan iborat:

1. 
   Maxsus dastur mayjud bo’lib, u WWWni tinimsiz ko’rib chiqadi va ular orasida so’zlarni tanlab olib, indekslarning ma’lumotlar bazasini tuzib chiqadi. Bu bazaga hujjatlarning “ Asosiy ”so’zlari va adreslari kiritiladi. ( Eslatib o’tishimiz kerakki, indeks - bu “ Asosiy ” so’zlar bo’yicha tartibga solingan ko’rsatkichlar to’plami ). Web - server foydalanuvchi tomonidan qidiruv uchun buyruq oladi, uni qayta ishlaydi va maxsus dastur - qidiruv mashinasiga uzatadi.
   
2. 
   Qidiruv mashinasi indekslarning ma’lumotlar bazasini ko’rib chiqadi va buyruq shartlariga mos keluvchi sahifalar ro’yxatini tuzadi va Web ser - verga qaytarib beradi.
   
3. 
   Web - server natijalarni foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan shaklga keltirib, mijoz mashinaga uzatadi.
   

Mashhur va qudratli qidiruv tizimlari orasida: Alta Vista ( WWW. Alta- vista.com ), Infoseek ( WWW.inforseek.com ), Lycos (WWW.lycos.com) va boshqalarni ko’rishimiz mumkin.
Agar siz qidiruv olib bormoqchi bo’lsangiz ma’lum qidiruv serverini adresini kiritib (www.google.uz, www.rambler.ru,www.altavista.ru,www.yandex.ru ), qidiruv maydoniga asosiy suz matnini kiriting va Nayti buyrug’’ini ko’rsating.

ИСКАТЬ	Помощь
Amaliy mexanika	Найти!
<5" e Интернете f^4 e ноеостях в товарах ^ e Top 100	Растленный поиск

Rambler
Qidiruvda qo’yidagi kelishuvlar ishlab chiqilgan.

1. 
   Agar buyurtma so’zi bitta bo’lsa, u holda shu so’z bor bo’lgan sahifalar tanlab olinadi. Agar so’z bir nechta bo’lsa, so’zlar orasida probel ko’rsatilib yoziladi. M: Amaliy mexanika hakida axborotlarni ko’rmoqchisiz. U holda yo «amaliy» yo «mexanika» yoki ikkala so’z bor bo’lgan sahifalar tanlab olinadi.
   
2. 
   Agar buyurtma so’zi bir necha so’zdan tashkil topgan bo’lsa, u holda so’zlar
   

qrnshtirnoq ichida yoziladi. Bu so’zlar bir butun so’z sifatida qabul qilinib va shu so’z birikmasi mavjud bo’lgan hujjatlar ro’yxatini ko’rsatadi. M: “Amaliy
mexanika ”.

3. 
   “+” belgisi. Agar so’zlar orasiga + belgisi ko’rsatilib, qidiruv berilsa, u holda shu so’zlar mavjud bo’lgan hujjatlar ro’yxati ko’rsatiladi. Bu so’zlar hujjatning turli burchaklarida joylashgan bo’lishi mumkin. M: Amaliy + mexanika
   

Ixtisoslashtirilgan xizmatlar - u yoki bu mavzu bo’yicha server adreslari tug’risidagi ma’lumotlarni o’zida mujassamlashtirgan mavzuli kataloglar hisoblanadi.
Universal bazalardan farqli ravishda mavzuli kataloglar mutaxassislar tomonidan tuziladi va u foydalanuvchini ishonchli axborot bilan ta’minlaydi. Undan tashqari, Internet saytlari shaxsiy qidiruv mexanizmiga ega. Birinchidan bu kontekst qidiruv mexanizmi, hamda familiyalar bo’yicha ixtisoslashtirilgan qidiruv. ( SHu jumladan: tovarlar bo’yicha, firmalar bo’yicha va hokazo ).
Elektron pochta. Pochta tizimlarining soni juda ham ko’p bo’lib, ulardan eng ko’p
tarqalgan, elektron pochta bilan ishlaydigan Windows ilovalariga ( prilojenie )
Internet Mail ni (MS Internet Explorer 3.0 tarkibidagi ) Outlook Explorer ni ( MS
Internet Explorer 6.0 tarkibidagi ), (Novell kompaniyasining) GroupWise ni,
(Qualcomm kompaniyasining) Eudora Proni kiritishingiz mumkin.Internet Mail
misolida elektron pochta bilan ishlashni ko’rib chiqamiz.
Sarlavha qismida xizmat axborotlaridan tashqari quyidagi ko’rsatkichlar mayjud:

1.