Axborot texnologiyalariga oid bilimlar

Хавф-хатар: 
-бутунлиги; 
-махфийлиги; 
- тўлиқлиги; 
- мурожаат қилиш. 
Хавф-хатар объектлари:
 
- иш олиб борилиши, 
холати ва таркиби хақида 
маълумот 

---

13 
ХАВФСИЗЛИКГА ТАХДИД 
Махфийликни 
бузилиши 
Тахдидни 
йўналтириш 
мақсади 
Бутунликни 
бузилиши 
Мурожаат 
қилишни 
бузилиши 
Кириш 
имконидан 
фойдаланиш
Махфий 
каналлардан 
фойдаланиш
Таъсир 
тамойили 
Махфийликни 
бузилиши 
Махфийликни 
бузилиши 
Таъсир 
тамойили 
Химоя 
тизимларини 
бошқариш 
хатоси
Аниқ 
тизимлардаги 
хавфсизлик 
сиёсатини 
нотўғрилиги
Химоя 
тизимларини 
лойихалаш 
хатоси
Кодлаштириш 
хатоси
Химоялашда 
юзага келувчи 
хатолар сабаби 
Хужум объектига 
бевосита таъсир 
Объектга таъсир 
кўрсатувчи 
хужумларнинг
турлари
Рухсат этиш 
тизимига таъсир 
таъсир 
Тизимга 
тўлалигича 
Хужум 
қилинадиган 
объектлар 
Тизимдаги 
объектларга 
Тизимдаги 
субъектларга 
(шахсларга) 
Маълумот 
узатиш 
каналларига 
Интерактив 
режим 
Пакетли 
режим 
Таъсир 
турлари 
Штатли дастурий 
таъминотдан 
фойдаланган ҳолда 
Ишлаб чиқилган 
дастурий таъминотдан 
фойдаланган ҳолда 
Ишлатиладиган 
хужум 
воситалари 
Объект 
сақланаётганда 
Хужум объекти 
холати 
Объект 
узатилаётганда 
Объект қайта 
ишланаётганда 

---

14 
Himoyaning passiv buzilishlarini aniqlash juda qiyin, chunki 
ularda ma’lumotlarga qandaydir o‘zgartirishlar kiritish ko‘zda 
tutilmaydi. Ammo, bunday xil buzilishlarni oldini olishni amalga 
oshirsa bo‘ladi. SHu sababli passiv buzilishlar xolida e’tiborni ularni 
aniqlashga emas, balki ularni oldini olishga qaratish lozim.
Aktiv xujumlar
natijasida ma’lumotlar oqimi o‘zgartiriladi yoki 
soxta oqimlar hosil qilinadi. Bunday buzilishlarni to‘rtta guruxga 
ajratish 
mumkin: 
imitatsiya, 
tiklash, 
axborotni 
turlash 
(modifikatsiyalash), xizmat ko‘rsatishdagi xalaqitlar. 
Imitatsiya
deganda ob’ektning o‘zini boshqa ob’ekt qilib 
ko‘rsatishi tushuniladi. Odatda imitatsiya aktiv buzilishlarning boshqa 
bir xilining urinishi bilan birgalikda bajariladi. Masalan, buzg‘unchi 
tizimlar almashinayotgan autentifikatsiya ma’lumotlarining oqimini 
ushlab qolib so‘ngra autentifikatsiya axborotlarining haqiqiy ketma-
ketligini tiklashi mumkin. Bu esa vakolati chegaralangan ob’ektning 
o‘zini vakolati kengroq ob’ekt qilib ko‘rsatishi (imitatsiya) orqali 
vakolatini kengaytirishiga imkon beradi. 
Tiklash
deganda ma’lumotlar blokini passiv ushlab qolib, keyin 
uni ruxsat berilmagan natijani hosil qilish maqsadida retranslyasiya 
qilish tushuniladi.