Axborot texnologiyalari universiteti

4. Loyihalashtirilayotgan magistral trassasini tanlash va asoslash

 

 

Aloqa liniya trassasini tanlash asosan aloqa oxirgi manzilgohlarni joylanishiga 

bog‘liqdir. Trassani tanlashda quyidagilarni hisobga olish zarur: 

Trassaning uzunligi qisqa bo‘lishi kerak, xalaqit beruvchi sabablari kam bo‘lib, 

qurilishni murakkablashtirmasligi va narxlarni oshib ketmasligi, texnik ekspluatasiya 

xizmatlarini olib borishni yengillashtirish, kuchli toklardan va atmosferadan hosil 

bo‘luvchi toklardan muhofaza etish uchun xarajatlar kam bo‘lishi kerak.  

Quyida aloqa trassasidagi kabellarni boshqa inshoatlar bilan minimal yaqinlashish 

masofasi keltirilgan: 

1.  Ishlab chiqarish jarayoni bo‘yicha:  

•  daryolardan – 100 m; 

---

•  avtomobil va temir yo‘llar chetidan – 5 m; 

•  shahar tashqarisidagi neft quvuridan – 10 m; 

•  shahardagi gaz quvurlari va issiqlik quvurlaridan – 1 m; 

•  shahardagi uylarni qizil chizig‘idan – 1,5 m;  

Trassani tanlash jarayonida qidiruv ishlari ikki bosqichda olib boriladi. Birinchi 

bosqichda kartograf materiallari, adabiyot va boshqa manbalardan, ya’ni arxiv 

materiallaridan foydalaniladi. Bunda asosan joyning relyefi, yer osti inshootlari, 

daryolar va yer osti suvlari, korroziya beradigan yerlar o‘rganiladi. Keyin esa trassa 

o‘tadigan variantlar kartaga belgilanadi.  

Ikkinchi bosqich ishlari o‘z ichiga to‘g‘ridan–to‘g‘ri shu joylarga tegishli bo‘lgan 

yerlarda olib boriladi, unda trassani tanlash va korrektirovka qilish ishlari bajariladi va 

unda birinchi bosqichda olib borilgan ma’lumotlardan foydalaniladi. Buning uchun 

regenerasiya punktlarini joylashtirish uchun kerak bo‘lgan boshqa tashkilotlar bilan 

trassaning yo‘nalishi kelishtiriladi. Yer qa’rining xarakterini aniqlash uchun har bir 

kilometrda chuqurligi 1,2 metrgacha qazish (shurflash) ishlari olib boriladi. Agar yer 

osti inshoatlari liniya trassasi bilan kesishadigan   bo‘lsa, u holda shu kesishadigan 

inshoatga taa’luqli tashkilotlarining vakili qatnashgan holda izlanuv ishlari olib boriladi. 

Bundan tashqari yerning o‘tkazuvchanligi ham o‘lchanadi. Qurilish ishlarini bajarish 

uchun qurilish rejalari tuziladi va  bunda qayerga qanday materiallarni jamlash va 

kerakli asbob anjomlar yig‘ish omborxona joylari tayinlanadi.