Axborot texnologiyalari universiteti

4.1. Magistral trassani tanlash va asoslash

 

Tolali optik aloqa liniya trassasi topshiriq vazifasi qilib berilgan ikkita oxirgi 

manzilgohlari oralig‘ida tanlanadi. Trassa tanlovi olib borishda quyidagi talablar 

bajarilishi lozim: 

•  magistral trassa oralig‘idagi masofa minimal bo‘lishi kerak, ya’ni berilgan 

topshiriqdagi manzilgohlar orasidagi masofa qisqa bo‘lmog‘i lozim; 

•  magistral trassa o‘tadigan yo‘lda tabiiy va  sun’iy   kesishuvlar minimal bo‘lishi 

kerak; 

•  iloji boricha loyihalashtiriluvchi magistral aholi yashaydigan manzilgohlardan 

o‘tishi va bu manzilgohlarda aloqa tashkil etish imkoni bo‘lishi kerak; 

•  magistral trassa shahar tashqarisida avtomobil yo‘li yoqasidan o‘tmog‘i lozim, 

agar avtomobil yo‘li bo‘lmasa, u holda temir yo‘l yoqasidan o‘tishi kerak; 

---

•  daryolar va suv xavzalari bilan kesishuvlarda iloji boricha daryoning kengligi 

kichik bo‘lgan, toshloq tuproqlari kam va daryo qirg‘oqlari yuvilib ketmaydigan 

joylaridan o‘tishi  kerak bo‘ladi.  

       Aloqa magistrali trassasini tanlashda bir nechta variantlarni (ikki yoki uchta) 

solishtirish yo‘li bilan ko‘rib chiqib, ular ichidan optimal variantga e’tibor berilishi 

kerak. 

Tanlashda quyidagilarga e’tibor beriladi: 



 

trassa uzunligi; 



 

 turli xil kesishuvlar soni, suv xavzalari, temir yo‘l liniyalari, yirik 

avtomobil yo‘llarning soni iloji boricha kam bo‘lishi kerak; 



 

loyixalashtirilayotgan magistral trassada aholi yashaydigan 

manzilgohlarning bo‘lishi va ular kafolatlangan elektr manba bilan 

ta’minlanganligi uchun bu yerlarda regenerasiya manzilgohlarni tashkil 

etish mumkin.         

Tahlil jarayonida aniqlangan natijalar quyidagi jadval ko‘rinishida 

rasmiylashtiriladi.

 

Variant 

tartib 

raqami 

 

Aloqa liniya 

trassasi 

o‘tadigan aholi 

yashaydigan 

manzilgohlar 

Trassa 

uzunligi, 

km 

Kesishmalar soni

 

      

Daryolar    

Temir 

yo‘llar   

Avtomobil 

yo‘llar

 

23 

Toshkent 

Yangiyo’l 

Chinoz 

Guliston 

Gagarin 

Jizzax 

G’allaorol 

Usmat 

Bulung’ur 

Samarqand 

327 

2 

5 

23 

 

---

Kurs loyiha ishida geografik xaritadan aholi yashaydigan manzilgohlar joylanishi 

va bu manzilgohlarni bog‘laydigan avtomobil yo‘li yoki temir yo‘llar, hamda trassani 

kesib o‘tuvchi avtomobil yo‘llari, temir yo‘llar va daryolar,  hamda suv xavzalarini 

chizib olish kerak. 

Geografik xaritadan taxlil asosida yuqorida qayd etib o‘tilgan talablar inobatga 

olingan holda aloqa magistral trassasining optimal varianti tanlanadi. 

 

4.1-rasm. Toshkent- Samarqand shaharlari orasida optimal trassani tanlash 

Yuqorida keltirilgan shartlardan xulosa qilib individul loyixa ishida 

O‘zbekistonning ikkita viloyati orasida aloqa liniyalari va vositalarni yanada ham 

zamonaviylashtirish maqsadida hozirgi zamon talabiga javob beradigan tolali optik 

aloqa liniyasini loyihalashtirish uchun aloqa liniya trassa variantini tanlanadi. 

Tanlov asosida oxirgi manzilgohlar, oraliq manzilgohlar haqidagi ma’lumotlar 

O‘zbekiston ensiklopediyasidan olinadi.