Axborot texnologiyalari universiteti

2.  Aloqa  liniya  inshoatlarini  loyihalashtirish

 

 

Aloqa tarmoqlarining – eng murakkab, qimmatbaho qismini liniya inshoatlari 

tashkil etadi. Liniya inshoatlariga ketadigan harajatlar umumiy harajatlarning 60…70% 

tashkil etadi. 

Aloqa liniya inshoatlarining loyixasi texnik–iqtisodiy hujjatlarning kompleksi 

hisoblanib, texnik va iqtisodiy tomonlari bir–biri bilan chambarchas 

bog‘langandir.Unda loyixalashtirilayotgan liniya inshoatlarining qurilishi texnik va 

iqtisodiyiy tomondan hisoblab chiqilib yechimlari grafik va chizma ravishda 

tasvirlanadi. Loyihalashtirishda faqatgina liniya inshoatlari bo‘lmasdan unda ma’lum bir 

ob’yekt binolari, tarmoqning liniya qurilmalari ham ko‘rsatilishi lozim. 

Aloqa liniyalarini loyihalashtirishda asosiy e’tibor qurilish va liniya 

ekspluatasiyasiga ketadigan sarf harajatlarni kichik bo‘lishi, qurilish ishlari yuqori 

sifatli, hamda aloqa liniyalari ishonchli va sifatli ishlashi lozim. 

---

Ishlab turgan tarmoqlar qayta qurilishi va yangi qurilish ishlarini loyihalashtirish 

asosan respublikamizning Aloqa loyihalashtirish instituti tomonidan olib boriladi. 

Bundan tashqari maxalliy tarmoqlarni loyihalashtirish ishlari “O‘zbektelekom” AJ 

tasaruffidagi viloyat telekom filiallarining loyihalashtirish–konstruktorlik bo‘limlari 

ham olib borishlari mumkin. Bundan tashqari Respublikamizda “Aloqainvest” qurilish 

kompaniyasi tasaruffidagi maxsus loyihalashtirish institutlari kelishgan holda 

loyihalashtirish va izlanuv ishlari va loyixalarni joylarda kelishilgan holda ham olib 

borishlari mumkin.   

Loyixa tayyorlash uchun buyurtmachi tomonidan loyihalashtirish institutlariga 

ariza berilgandan so‘ng, har bir loyixa uchun loyixa bosh muxandisi tayyorlanadi. 

Loyixa bosh muxandisining ish faoliyati, xuquqi,   majburiyatlari va javobgarligi institut 

tomonidan tayyorlangan qonun qoidalari asosida olib boriladi. Loyihalashtirish ishlarini 

bajarish uchun asos loyihalashtirish vazifasi bo‘lib, u buyurtma beruvchi korxona 

tomonidan beriladi. Berilgan bunday vazifa loyixani boshqa korxonalar bilan kelishiladi 

va kelishilgan tartibda tasdiqlanadi. Loyihalashtirishning texnologik jarayoni tartib 

qoida asosida olib boriladi, loyihalashtirish avval iqtisodiyiy tomondan asoslash 

bo‘yicha olib borilib, unda qurilishda qo‘llaniladigan materiallarning mavjudligini 

rejalash asos qilib olinadi. Optimizasiya (yoki variant tanlovi) jarayonida loyixalarni 

optimal, ixtiro yechimlari asosida olib borilishi kerak.  Bunda bir nechta variant 

loyixalari ishlab chiqarilib ular namunaviy loyixa bilan solishtiriladi, undan keyin esa 

optimal yechimlar asosida loyixa tanlanadi. Ushbu individul loyixa ishi  tolali optik 

aloqa liniyalarini loyihalashtirishda texnik yechimlar, uning iqtisodiyiy samaradorligi 

xususida bo‘ladi.