Assotsiatsiyaning Oʻzbekiston xalqaro avtomobil tashuvchilaridagi oʻrni (“AIRCUZ”).
Hozirgi vaqtda yuklarni xalqaro avtomobil tashish amaliyotida TIR karnetidan foydalangan holda yuklarni xalqaro tashish to'g'risidagi bojxona konventsiyasi (TIR konventsiyasi, 1975 yil) asosidagi bojxona tranziti tizimi faol qo'llanilmoqda. 1975-yilda tuzilgan TIR konventsiyasi (u 1959-yildagi TIR konventsiyasi oʻrnini egalladi), hozirda unga 68 ta mustaqil shartnoma tuzuvchi tomonlar (jumladan, Yevropa iqtisodiy hamjamiyati) qoʻshilgan) bir necha oʻn yillar davomida savdo aloqalarining rivojlanishi va amalga oshirilishini taʼminlab kelmoqda va kafolatlar berib kelmoqda. bojxona to'lovlarini to'lash, tovarlarning xalqaro avtomobil tashishlarini sezilarli darajada osonlashtiradi. TIR protsedurasining ishlashi 5 ta asosiy tamoyilga asoslanadi:
- tovarlar ishonchli, bojxona nuqtai nazaridan transport vositalari yoki konteynerlarda tashilishi kerak;
- to'lanmaslik xavfi mavjud bo'lgan bojlar va soliqlar tashishning butun davri uchun xalqaro kafolat bilan ta'minlanishi kerak;
- yukga xalqaro miqyosda e'tirof etilgan hujjat - TIR konventsiyasining ishtirokchisi bo'lgan jo'nab ketayotgan mamlakatda berilgan va jo'natish, tranzit va belgilangan manzil mamlakatlarida nazorat hujjati sifatida amal qiladigan TIR karneti bo'lishi kerak;
- jo‘natuvchi davlatda o‘tkaziladigan bojxona nazorati choralari (bojxona muhrlarini qo‘yish, tekshirish va h.k.) tranzit va mo‘ljallangan mamlakatlar tomonidan tan olinishi kerak;
- TIR tizimiga kirish vakolatli davlat organlari tomonidan nazorat qilinishi kerak.
TIR konventsiyasi O‘zbekiston Respublikasi tomonidan imzolangan va 1996-yil 28-martda kuchga kirgan. (Oliy Majlisning 31.08.95 y. 131-I-son qarori).
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996-yil 14-10-sonli 422F-son buyrug‘i bilan O‘zbekiston xalqaro avtomobil tashuvchilar uyushmasiga (“AIRCUZ”) Bojxona konventsiyasiga muvofiq kafolat uyushmasi bo‘lish huquqi berildi. TIR karnetidan foydalangan holda xalqaro yuk tashish. Uyushma O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 06.09.1995 yil 668-son bilan ro'yxatga olingan.
Assotsiatsiya xalqaro yuk tashishni rivojlantirish va unga aʼzo boʻlgan xorijiy davlatlar, ularning yuridik va jismoniy shaxslari oʻrtasida avtomobil transporti sohasida oʻzaro manfaatli hamkorlikni yoʻlga qoʻyishga koʻmaklashuvchi jamoat notijorat tashkilotidir.
Bugungi kunda assotsiatsiya xalqaro transport xizmatlari bozoridagi harakatlarni muvofiqlashtirish maqsadida birlashgan, yaxshi ishchanlik obro‘siga ega bo‘lgan 300 dan ortiq O‘zbekiston transport kompaniyalari vakili hisoblanadi. Xalqaro avtomobil tashuvlari bilan bog‘liq masalalar bo‘yicha xalqaro va milliy tashkilotlarda assotsiatsiya a’zolarining manfaatlarini ifodalaydi va himoya qiladi. U TIR karneti bo'yicha xalqaro yuk tashish to'g'risidagi bojxona konventsiyasiga (1975) muvofiq amalga oshiriladigan transport operatsiyalari uchun javobgarlikni qoplash kafolatlarini o'z zimmasiga oladi va assotsiatsiya a'zolarini xalqaro tashish uchun zarur bo'lgan TIR karnetlari bilan ta'minlaydi, shuningdek ishlab chiqishda ishtirok etadi. Oʻzbekiston Respublikasining xalqaro yoʻl harakatida tashishga oid qonun hujjatlari va meʼyoriy-huquqiy hujjatlarini tartibga soladi, xorijiy va milliy hamkorlar bilan muzokaralar olib boradi hamda uyushma aʼzolariga toʻgʻridan-toʻgʻri aloqalar oʻrnatishda, xorijiy firmalar bilan qoʻshma korxonalar tashkil etishda va boshqa shakllarni rivojlantirishda yordam beradi. hamkorlikni amalga oshiradi, birlashma aʼzolarini mamlakatlar boʻyicha tashish shartlarining oʻzgarishi toʻgʻrisida axborot bilan taʼminlaydi, xalqaro avtomobil transportini rivojlantirish sohasida maʼlumotlarni toʻplash va jamlash hamda ularni amalga oshirish tartibi boʻyicha ishlarni amalga oshiradi.
Yuklarni xalqaro avtomobil tashish TIR xalqaro bojxona protsedurasidan foydalanmasdan amalga oshirilishi mumkin, ya'ni. TIR karnetlaridan foydalanmasdan, lekin tashuvchilar tomonidan TIR karnetlaridan foydalanish davlatlar hududida avtotransport vositalarining mavjudligini nazorat qilish imkonini beradi , davlatga tashishdan kelib chiqishi mumkin bo'lgan zararni qoplashni kafolatlaydi, bojxona tartib-taomillarini tezlashtiradi va soddalashtiradi va transport xarajatlari. Xalqaro kafolatlarga (IRU kafolat zanjiri) ega bo'lgan TIR konventsiyasi bo'yicha bojxona nazorati choralarini o'zaro tan olishni nazarda tutuvchi bojxona muhrlari va plombalari ostida tashish, qoida tariqasida, soddalashtirilgan chegara bojxona nazoratidan o'tadi (bu, bir tomondan, bu bir tomondan. , chegara punktlarida ularning to‘xtab turish vaqtini qisqartiradi, boshqa tomondan, bojxona xizmatlariga bojxona tekshiruvi chuqurligi to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun xavfni baholash tamoyilini qo‘llashni osonlashtiradi, shu bilan birga tashish taqiqlangan tovarlarni olib o‘tish (kontrabanda, qurol, giyohvand moddalar va boshqalar), yo'l tashuvchining ish sharoitlarini yaxshilash, t u xavfsizlik to'lovlarini amalga oshirish va bojxona eskortidan foydalanishga hojat yo'q.
Xalqaro kafolatlar zanjiriga Xalqaro avtomobil transporti ittifoqi (IRU – IRU, Jeneva.) rahbarlik qiladi va Oʻzbekiston Assotsiatsiyasi XIRning toʻliq aʼzosi hisoblanadi.
