Avtomobil servisida huquq

4. Avtomobil transportini boshqarishning tashkiliy tuzilmasi.
 
Ma'lumotlar bazasini saqlash sohasidagi mahalliy hokimiyat organlari:
- yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha davlat dasturlarini amalga oshirish;
- yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha hududiy dasturlarni tasdiqlaydi va ularning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi;
- yo'l harakati xavfsizligini tibbiy ta'minlash, shuningdek, yo'l-transport hodisalari qurbonlariga tibbiy yordam ko'rsatishni tashkil etish;
- yo‘l-transport hodisalarining oldini olish, aholini yo‘llarda xavfsiz harakatlanish qoidalariga o‘rgatish, yo‘l harakati xavfsizligini targ‘ib qilish va ekologik xavfsizlik talablariga rioya etish bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rish; shaharlar, posyolkalar va qishloq aholi punktlarida ko‘chalar, piyodalar yo‘laklari va harakatni tartibga solish vositalarini, shuningdek, shahar elektr transporti yo‘nalishlarini tartibga solish va yaxshi holatda saqlashni ta’minlash;
- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
O‘zbekiston avtomobil va daryo transporti yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash agentligi:
- yo'l harakati xavfsizligini ta'minlash bo'yicha davlat dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda ishtirok etadi;
- avtomobil transporti xavfsizligini ta'minlash masalalari bo'yicha normativ hujjatlar ishlab chiqadi;
- avtotransport vositalari va xizmatlarni sertifikatlashtirishni amalga oshiradi;
- avtomobil transportida yo'l harakati xavfsizligi to'g'risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini nazorat qiladi;
- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasida “O‘zbekiston avtomobil yo‘llari qurish va ulardan foydalanish” davlat-aksiyadorlik konserni:
- bo'ysunuvchi yo'llarni ularda avtotransport vositalarining xavfsiz harakatlanishi uchun yaxshi holatda saqlashni ta'minlaydi;
- yo‘l harakati qatnashchilariga yo‘l qoplamasining holati, gidrometeorologik va boshqa sharoitlar to‘g‘risida zarur ma’lumotlarni taqdim etadi;
- avtomobil yo'llarini harakatni boshqarish vositalari, tezkor aloqa tizimi bilan tartibga solish va jihozlashni amalga oshiradi va ularning saqlanishini ta'minlaydi;
- yo‘llarning harakatlanish uchun xavfli bo‘lgan uchastkalarini aniqlaydi va ushbu uchastkalarda harakatni tashkil etishni takomillashtirish choralarini ko‘radi;
- og'ir, katta hajmli, xavfli va maxsus yuklarni tashuvchi avtotransport vositalarining harakatlanish yo'nalishlarini belgilashda ishtirok etadi, shuningdek, yo'l xizmati ob'ektlarini joylashtirishga rozilik beradi;
- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasida davlat avtomobil inspeksiyasi:
- yo'l harakati xavfsizligi bo'yicha standartlar, qoidalar va qoidalarni ishlab chiqadi:
- umumiy foydalanishdagi transport, shuningdek og‘ir, katta hajmli, xavfli va maxsus yuklarni tashuvchi avtotransport vositalarining harakatlanish yo‘nalishlarini belgilashda ishtirok etadi;
- avtomobil yo‘llari, temir yo‘l kesishmalari, yoqilg‘i quyish shoxobchalari, avtotransport inshootlarini qurish, rekonstruksiya qilish loyihalariga rozilik beradi;
- ekspluatatsiya qilinayotgan transport vositalarining texnik holatini nazorat qiladi, transport vositalarini texnik ko'rikdan o'tkazadi;
- avtomobil yo'llari va temir yo'l kesishmalarini saqlash, ularni harakatni boshqarish vositalari bilan jihozlash ustidan nazoratni amalga oshirish;
- yo'l harakati xavfsizligi standartlari, qoidalari va qoidalariga javob bermaydigan avtomobil yo'llari va temir yo'l kesishmalaridan foydalanishni taqiqlaydi;
- transport vositalarini, yo‘l harakati qoidalarini buzish va yo‘l-transport hodisalarini hisobga olish va hisobga olishni amalga oshiradi;
- transport vositalarini boshqarish huquqiga guvohnomalar beradi;
- qonun hujjatlari bilan o'z vakolatiga kiritilgan ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni ko'radi;
- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Yo'l harakati xavfsizligini ta'minlash uchun transport vositalari egalari quyidagilarga majburdirlar:
- texnik xizmat ko'rsatishga yaroqli transport vositalarini boshqarish;
- tegishli malakaga ega bo'lgan va tibbiy ko'rikdan o'tgan shaxslarga transport vositalarini boshqarishga ruxsat berish;
- yo'l harakati xavfsizligi qonunlari va atrof-muhitni muhofaza qilish qoidalariga rioya qilish.
Yo'llarni saqlash va ta'mirlash yo'l harakati xavfsizligini ta'minlashning belgilangan standartlari, qoidalari va normalariga muvofiq yo'llarga mas'ul bo'lgan organlar tomonidan amalga oshiriladi.
Yo‘llarga mas’ul bo‘lgan organlarning o‘z vazifalarini bajarmaganligi natijasida yo‘l sharoiti tufayli yuzaga kelgan yo‘l-transport hodisalari natijasida etkazilgan zarar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ular tomonidan qoplanishi shart.
Avtotransport vositalarining konstruksiyalari, qo‘shimcha jihozlari, ehtiyot qismlari harakat xavfsizligi standartlari, qoidalari va qoidalari talablariga javob berishi hamda vakolatli organlar tomonidan belgilangan tartibda majburiy sertifikatlanishi kerak.
Yo'l harakatida qatnashadigan transport vositalarining texnik holati va jihozlari yo'l harakati xavfsizligi standartlari, qoidalari va qoidalariga muvofiq bo'lishi kerak.
O‘zbekiston Respublikasi hududida ekspluatatsiya qilinayotgan va belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan transport vositalari majburiy texnik ko‘rikdan o‘tkaziladi. 
Avtotransport vositalariga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash yo'l harakati xavfsizligi talablariga javob berishi kerak.
Avtotransport vositalariga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash bo'yicha ishlarni bajaruvchi va xizmatlar ko'rsatuvchi yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar ushbu ishlarni (xizmatlarni) yo'l harakati xavfsizligini ta'minlashning belgilangan standartlari, normalari va qoidalariga muvofiq amalga oshiradilar.
Yo'l harakati xavfsizligiga tahdid soladigan texnik nosozliklar mavjud bo'lganda transport vositalarini boshqarish taqiqlanadi.
Avtotransport vositalarining texnik nosozliklari ro'yxati va ularni ishlatish taqiqlangan shartlar Yo'l harakati qoidalari bilan belgilanadi.
Avtotransport vositasidan foydalanishni taqiqlash qonun hujjatlarida belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Davlat avtomobil inspektsiyasining vakolatli mansabdor shaxslari tomonidan amalga oshiriladi.
Faoliyati transport vositalaridan foydalanish bilan bog'liq bo'lgan yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar:
- transport vositalari haydovchilarining ishini yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlovchi talablar asosida tashkil etish;
- haydovchilarning qonun hujjatlarida belgilangan mehnat va dam olish rejimiga rioya qilish;
- haydovchilarning malakasini oshirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish;
- yo'l harakati xavfsizligiga tahdid soluvchi texnik nosozliklar mavjud bo'lganda transport vositalarining ishlashiga yo'l qo'ymaslik;
- transport vositalarining xavfsizligini ta'minlash.
Shuningdek, qonunda YTHga tibbiy yordam ko‘rsatish, yo‘l-transport hodisalarida jabrlanganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish, yo‘l harakati xavfsizligini tashkil etish tartibi ham belgilab qo‘yilgan. Qonunda yo‘l harakati qatnashchilarining huquq va majburiyatlari, jumladan, transport vositalarini boshqarish huquqini berish tartibi hamda transport vositalari haydovchilarini tayyorlashga qo‘yiladigan talablar belgilab berilgan.