Avtomobil indd

Tarkib
raqami
Dibutilftalat 
asosidagi 
epoksidli 
smola
Polietilenpo-
liamin plas-
ti

katorli
Qotir-
gich
To‘ldirgich
1
100
–
10–15
10
–
2
100
–
20
10
–
3
100
–
15
10
25 (aluminiy kukuni)
4
-
100
20–25
11–12
7–10 (aluminiy upasi
5
100
–
15
10
25 (aluminiy upasi)
6
100
–
10–15
10
120 (sement)
7
100
–
20
10–11
50 (yanchilgan sluda)
8
100
–
20
10–11
4 (yanchilgan sluda)
(aluminiy upasi)
9
100
–
20
10–11
3 (yanchilgan sluda)
5 (cho‘yan kukuni)
10
100
–
15
10–11
5 (gra

t)
11
100
–
15
10–11
150 (cho‘yan kukuni)
20 (yanchilgan sluda)
12
100
–
15
10–11
150 (temir oksidi)
20 (yanchilgan sluda)
13
–
100
25
10–12
150–200 (temir kukuni)
10 (aluminiy kukuni)
14
–
100
20–25
11–12
170 (temir kukuni)
7–10 (aluminiy kukuni)
80 (yanchilgan sluda)
15
–
100
20
11–12
60 (cho‘yan kukuni)
30 (yanchilgan sluda)
30 (gaz qurumi)
16
–
100
20–25
11–12 100–120 (yanchilgan sluda)
17
100
–
15
10–11
150 (temir kukuni)
18
100
–
20
11
150 (temir kukuni)
20 (gra

t)
19
–
100
20–25
11–12
10–100 (yanchilgan sluda)
10 (aluminiy kukuni)
20
100
–
60
10–11
35 (gaz qurumi)
21
100
–
50
10–11
70–80 (yanchilgan sluda)
Epoksidli kompozitsiyalarni tanlashda ta’mirlanishi lozim 
bo‘lgan detalning materiali, ish sharoiti va detalga yetkazilgan 
ta’sirning xarakterini hisobga olish lozim (12.2-jadval). 
12.2-jadval 
Ayrim epoksidli kompozitsiyalarni qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar
Detallar
Bartaraf etiladigan nuqson
Qo‘llanilishi tavsi-
ya etiladigan kom-
pozitsiya (12.1-jad-
val asosida)
Dvigatelning sildrlar 
bloki
Turli uzunlikdagi darzlar, 
yoriqlar, 
9; 11; 12; 13; 14; 
15; 17; 18
Silindrlar golovkasi
Darzlar, yoriqlar, sovitishi 
g‘ilo

ning teshigi konturi 
korroziyasi
11; 12; 13; 14; 17
Dvigatel karteri poddoni Darz va yoriqlar
11; 13; 17
Ilashish muftasi va uzat-
malar qutisi karteri
Darz va yoriqlar
9; 14; 17
Kuzov 
Ezilgan joylar; yoriqlar 
20; 21
Moy radiatori
Bak devorlaridagi darz va 
yoriqlar
9; 11; 19
Sovitish tizimi radiatori
Bak devorlaridagi darz va 
yoriqlar
16; 19
Yonilg‘i baki
Payvand choklaridan yonilg‘i 
sizishi, darz va yoriqlar, 
bir yoqdan ikkinchi yoqqa 
o‘tgan korroziya
3; 4; 7

---

336
337
Dumalanish poshipnikla-
rini o‘tqazish joylari
Sirtni yemirilishi natijasida 
hosil bo‘ladigan tirqish, mm:
0,1 gacha
0,1 dan ortiq
1; 2; 4
11; 13; 18
Elektr jihozlarining 
plast massa detallari
Darzlar, singan joylari
1; 2; 7; 19
Avtomobillar ishlab chiqarishda qaynoq holda qotadigan 
ÓÏ–5–207 epoksidli yelimidan keng foydalaniladi. Ular 
eshiklarning ich ki va tashqi panellarini, kapot va yukxona 
qovurg‘alarini birik tirishda ishlatiladi. Shuningdek, epoksidli 
smolalar asosidagi yelimlar dan silindrlar blokidagi, silindrlar 
kallagidagi, ilashish muftasi va uzat malar qutisi karterlaridagi, 
moy va suv radiatorlaridagi, yonilg‘i bakidagi darz ketgan 
joylarni va teshiklarni ta’mirlashda foyda laniladi. 
Qaynoq holda qotadigan yelimlar ishlatiladigan joyning 
o‘zida 90–93 foiz epoksid smolaga 7–10 foiz qotirgich qo‘shib 
tayyorlanadi. Tayyorlangan yelimni 1–2 soat ichida ishlatib 
yuborish zarur, aks holda ular foydalanishga yaroqsiz bo‘lib 
qoladi. Yelimli birikmalar uchun ruxsat etilgan haroratlar 
chegarasi 60–150°C. Xona haroratida qotadigan yelimlar 
yordamida mustahkam birikma hosil qilish uchun taxminan bir 
sutka kerak bo‘ladi. Biriktirilgan detallarni bir-biriga bosmasa 
ham bo‘ladi (ularning o‘z massasi yetarli). 
Birikmalarning mexanik xossalarini yaxshilash uchun 
qotirgich qo‘shishdan oldin epoksid smolaga ko‘pincha 
to‘ldirgichlar (metall kukunlar, grafit, maydalangan sluda, talk 
va boshqalar) qo‘shiladi. Qo‘shiladigan to‘ldirgichning miqdori 
uzelning turi va ishlash sharoitiga bog‘liq. To‘ldirgichli va 
qotirgichli, qaynoq holda qotadigan epoksid smolalar asosida 
olingan birikmalarning mustah kamligi ancha yuqori bo‘ladi. 
Qotish jarayoni 120–200°C haroratda 0,5–4,0 soat mobaynida 
kechadi.