Avtomobil indd

Fenolformaldegid smolalar asosidagi yelimlar. 
Fenolfor-
maldegid smolalar asosida olinadigan ÁÔ tipidagi yelimlar 
ancha keng tarqalgan. Yelimlab biriktirish ishlari 140–200°C 
haroratda bajariladi. Bunda biriktiriladigan yuzalar 0,1–2 MPa 
(1–200 kgk/sm
2
) bosim ostida 0,5–1,0 soat tutib turiladi. Ular 
metallarni o‘zaro va plastmassalar bilan biriktirishda ishlatiladi. 
ÁÔ–6 yelimida plastifikatorlar ko‘p bo‘lganligi uchun ulardan 
gazlamalarni, terini o‘zaro, shuningdek, metallarga yopishtirishda 
foydalaniladi. ÁÔ tipidagi yelimlarning qovushoqligi 30–60 s 
oralig‘ida bo‘ladi. Yelimning qurishidan keyin qoladigan quruq 
qoldiq yelimning massasiga nisbatan 10–20 foizni tashkil 
etadi. Ish harorati minus 60°C dan 60°C gacha. Hosil qilingan 
birikmaning siljishga bo‘lgan mustahkamligi 12–15 MPa ga 
yetadi. Bu smolalar asosida yana-da issiqqa chidamliroq (ish 
harorati minus 60°C dan 300°C gacha) ÂÑ yelimlari ishlab 
chiqariladi. Ta’mirlash ishlarida ulardan tormozlarning friksion 
kolodkalari va tishlashish disklarining ustqo‘ymalarini yelimlab 
biriktirishda foydalaniladi (140–180°C gacha qizdirilganida 
qotadi). ÂÑ yelimlarining qovushoqligi 50–120 s, quruq qoldiq 
ulushi 20– 30 foiz va siljishga bo‘lgan mustahkamligi 17 MPa 
ni tashkil etadi. ÁÔ va ÁÑ yelimlari tayyor holda yetkazib 
beriladi. Yopiq idishda keltirilqan bunday yelimlarni xona 
haroratida 6–8 oy saqlash mumkin. 
Keyingi yillarda tormoz ustqo‘ymalarini po‘lat ko‘lodkalarga 
yopishtirish uchun ÃÈÏÊ 11–10 (ish harorati minus 40 dan 
330°C), antifriksion gazlamalarni metallarga yopishtirish 
uchun ÃÈÏÊ 11–12 (ish harorati minus 70 dan 280 °C gacha) 
tipidagi fenolformaldegid smola asosidagi yelimlar ishlab 
chiqarilmoqda. 
So‘nggi yillarda fenolformaldegid smolalar asosidagi 
yelimlarni epoksidli va poliuretanli yelimlar siqib chiqarmoqda.