Avtomobil indd

 Avtotransport xo‘jaliklarida yonilg‘i, surkov
materiallari va maxsus suyuqliklarni qabul qilish,
saqlash va tarqatishni tashkil qilish
Suyuq yonilg‘ini tashish.
Avtotransport korxonalari va 
avtomobillarga, yonilg‘i quyish shoxobchalariga suyuq yonilg‘i 
yaqindagi umum foydalanadigan neft bazalaridan sisternali 
avtomobillarda tashib keltiriladi. Sisterna ichidagi bosimni 
avtomatik ravishda rost lab turish uchun almashish klapanidan 
va yonilg‘i sathini o‘l chab turishda o‘lchov shchupidan 
foydalaniladi. Sisternaning ostki tubida to‘kish quvurchasi 
joylashgan. 
Quvurlardan yonilg‘i oqib o‘tib (statik tokdan) uchqun 
hosil bo‘lishining oldini olish maqsadida yerga tegib turadigan 
erkin osilgan zanjir yoki avtomobil massasiga mahkamlangan 
metall arqonli yerlatish shtori ko‘zda tutilgan. Yong‘in sodir 
bo‘lishining oldini olish maqsadida tovush so‘ndirgich quvuri 
radiator ostki tomonidan oldinga chiqarib qo‘yiladi. 
Avtomobilni tormozlashda gidravlik zarbdan ta’sir kuchini 
kamaytirish maqsadida sisternaning ichki qismiga chayqalishdan 
saqlash to‘siqlari o‘rnatilgan. Avtomobil sisternalaridan 
yonilg‘i bevosita oqizish yoki nasos yordamida saqlash idishlari 
(sisternalar)ga quyiladi. 
Neft mahsulotlarini qabul qilish, saqlash va tarqatish. 
ATK omborlariga neft mahsulotlari markazlashtirilgan holda 
keltiriladi. 
Neft mahsulotlarini qabul qilib olish va saqlash uchun 
javobgar shaxs tomonidan yonilg‘i va moylash materiallarining 
miqdori va mahsulot-transport hujjatining to‘g‘ri to‘ldirilganligi 
hamda sifat pasporti tekshiriladi. Shundan so‘ng neft mahsuloti 
keltirilgan sig‘im yoki taraning holati tekshiriladi. Neft 
mahsulotlari tarkibida suv borligi aniqlansa, bu haqda qabul 
qilish dalolatnomasida qayd etiladi. 
Sifat pasportisiz keltirilgan neft mahsulotlari uchun 
dalolatnoma tuzilishi lozim. Shuningdek, ular alohida 
sig‘imlarda saqlanishi zarur. Sifat pasportisiz qabul qilingan 
neft mahsulotlarining markasi va sifatini aniqlamay turib ularni 
ishlatishga ruxsat etilmaydi. 
Neft mahsulotlarini markazlashtirilgan usulda yetkazib 
berishda asosiy hujjat mahsulot-transport hujjati (5- shakl) 
hisoblanadi. Neft mahsulotlari ATKga qarashli transport 
vositalarida keltirilganida M–2 shakldagi bir tomonlama order 
yoki M–4 shakldagi ko‘p tomonlama order rasmiylashtiriladi. 
Avtomobillarga yonilg‘i va moylash materiallarini o‘z 
qara mog‘idagi shoxobchalar orqali tarqatilishi ta’minlangan 

---

224
225
ATKlar o‘z zimmalariga quyidagi majburiyatlarni olishlari 
lozim: yonilg‘i va moylash materiallarini saqlashni shunday 
tashkil etish kerakki, bunda ularning isrof bo‘lishi va 
sifatining yomonlashishiga barham berilishi ta’minlangan 
bo‘lishi lozim. Shuningdek, omborxona ishlarini bajarish 
mexanizatsiyalashtirilgan bo‘lishi, texnika xavfsizligi va 
sanitariya-gigiyenik sharoitlar ta’minlanishi lozim. ATK da 
neft mahsulotlari omborxonalarini joylashtirish, ularning 
texnik ta’minoti, ish tartibi, shuningdek, omborxonalarda 
saqlanishi mumkin bo‘lgan neft mahsulotlarining chegaraviy 
miqdori mahalliy o‘t o‘chirish tashkiloti bilan kelishuv 
asosida belgilanishi lozim. Bunda neft mahsulotlarining 
bug‘lanuvchanlik darajasi (8. 1- jadval) va omborxonalar 
tavsifini hisobga olish lozim. 
8. 1- jadval