Avtomobil elektr jihozlariga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar

AKKUMULYATORLARNING VOLT -AMPER TAVSIFNOMASINI IZOHLANG . Dvigatelni ishga tushirish tizimini loyihalashda va hisoblashda akkumulatorlar batareyasining volt-amper tavsifnomasi muhim ahamiyatga ega. Akkumulatorning volt-amper tavsifnomasi deb, razryad kuchlanishi Ur ning razryad toki Ir ga bog‘liqligiga aytiladi Akkumulatorning volt-amper tavsifnomasi tajriba yoki razryadlanishning berilgan shartlari asosida hisoblash yo’li bilan olinadi. Volt-amper tavsifnomasining asosiy qismi deyarli to’g‘ri chiziqli qonuniyat bo’yicha o’zgaradi, lekin razryadning boshlanishida va oxirida akkumulatorda sodir bo’ladigan qutblanish jarayonlari ta’sirida tavsifnoma egri chiziq ko’rinishiga ega bo’ladi. Startor rejimidagi razryad toklarining qiymati asosan volt-amper tavsifnomaning to’g‘ri chiziqli qismida bo’lganligi sababli, dvigatellarning ishga tushirish tizimini hisoblashda, egrichiziqli qismi to’g‘rilangan tavsifnomadan foydalaniladi. Buning uchun volt-amper tavsifnomaning to’g‘ri chiziqli qismini kuchlanish va tok o’qlari bilan kesishguncha ikkala tomonga davom ettiriladi. Bu to’g‘ri chiziqning koordinata o’qlari bilan kesishgan nuqtasida boshlang‘ich razryadlanish kuchlanishi Ubr va qisqa tutashuv toki Iqt ga mos keladigan kesmalar ajratiladi. Bu ikki nuqtadan o’tkazilgan to’g‘ri chiziq akkumulatorning to’g‘rilangan volt-amper tavsifnomasini ifodalaydi.Akkumulatorning volt-amper tavsifnomasini olish uchun quyidagi hisoblash uslubidan foydalaniladi. Boshlang‘ich razryadlanish kuchlanishi Ubr ni hisoblash ifodasi

Ubr = m (2,02 + 0,00136 te - 0,001 Dr)

Bunda m - batareyadagi akkumulatorlar soni; te - elektrolit temperaturasi, 0C; Dr -akkumulatorning razryadlanganlik darajasi, % Volt-amper tavsifnomani shartli ravishda chiziqli deb qabul qilinganligini e’tiborga olinsa va uning hech bo’lmasa bitta nuqtasining qiymati (Ui,Ii) ma’lum bo’lsa, akkumulatorning qisqa tutashish toki quyidagi ifoda yordamida aniqlanadiI

Iqt=Ubr× Ii/Ubr-Ii

Har xil sig‘imli, lekin bir o’lchamli plastinalardan tashkil topgan akkumula-torlarning volt￾amper tavsifnomalarini tahlil qilish uchun bitta musbat plastinaga to’g‘ri keladigan qisqa tutashuv toki I+ qulay ko’rsatkichdir va u quyidagi ifoda orqali hisoblanishi mumkin

I+ Iqt/n+

Bunda n+ - akkumulatorlar batareyasining bitta bankasidagi musbat plastinalar soni. Akkumulatorning volt-amper tav-sifnomasi uning ichki qarshiligiga bog‘liq va demak, ichki qarshilikka ta’sir qiluvchi barcha omillarga ham bog‘liq bo’ladi. Elektrolit temperaturasining pasayishi razryadlanganlik darajasining oshishi - akkumulatorichki qarshiligining va volt-amper tavsifnomasining abtsissa o’qiga og‘ish burchagini oshiradi, ya’ni bir xil qiymatga ega bo’lgan razryad tokiga to’g‘ri keladigan kuchlanish kamayadi.