Автоматика асослари ва микропроцессор техникаси

Сигнал кучайтиргич элементлар - электрон лампали сигнал кучайтиргичлар, яримўтказгичли сигнал кучайтиргичлар, магнитли сигнал кучайтиргичлар, пневматик ва гидравлик сигнал кучайтиргичлар,
Хабарчи сезувчи қурилмалар – куч, момент ва босимни сезувчи қурилмалар, айланма ҳаракат тезлигини сезувчи қурилмалар, тебранма ҳаракат тезланишини сезувчи қурилма, температура ўзгаришини сезувчм қурилма, ўзгарткичлар.
Сезувчи-сигнал берувчи ўлчов элементлари (сезгичлар) – термоўлчов асбоблари, босим ўлчов асбоблари, модда миқдорини ва сарфини ўлчаш асбоблари, суюқлик сатҳ баландлигини ўлчаш асбоблари, моддаларнинг физик хусусиятларини ўлчаш асбоблари, намликни ўлчаш асбоби, сижиш, куч, тезликни ўлчаш асбоблари, сигнал таққослаш элементлари
Ижрочи элементлар ва ростловчи органлар - электр ижрочи элементлар, электромагнитли ижрочи элементлар, пневматик ва гидравлик ижрочи элементлар, ростловчи органлар,
Бошқариш элементлари - реле, ҳимоя аппаратлари, автоматик узгичлар, конактор ва магнитли ишга туширгичлар, тиристор, феррорезонансли стабилизаторлар.


ХАБАРЧИ ҚУРИЛМАЛАР.
Бошқариладиган объект тўғрисидаги маълумот хабарчи қурилмалар ёрдамидада амалга оширилади.
Хабарчи қурилмалар тизими таркибида қуйидаги элементар масалалар рўёбга чиқариш учун хизмат қилади:
- бошқариладиган катталикнинг ўзгаришини сезиш ва унинг асосида бирламчи сигнални оралиқ электр сигналига айлантириш,
- чиқишда бошқариладиган катталикни берилган қонуниятдан фарқига мос бўлган сигнални шакллантириш.
Ундан ташқари хабарчи қурилмаси чиқиш сигналини ҳам аниқлаб беради.
Хабарчи қурилмаларнинг тузилиши қуйидаги структура кўринишида бўлиши мумкин:
1. Оддий хабарчи қурилмалар.
2. Дифференциал структурага эга бўлган хабарчи қурилмалар.
3. Компенцасияга асосланган хабарчи қурилмалар.
4. Логометр усулида ишловчи хабарчи қурилмалар.


Хабарчи қурилма таркибидаги сезувчи қисм бўлаги бошқариладиган катталикнинг ўзгаришини сезади ва натижада ўз чиқишида бирламчи сигнални яратади. Бошқариладиган катталикнинг ҳар бир тури учун ҳар хил сезувчи қурилмалар ишлатишили мумкин. Шу туфайли амалда уларнинг ҳар бир ҳоли учун мос келадиган турларини танлаб олиш масаласи юзага келади.
Баъзи бир сезувчи қисмларга мисоллар келтирамиз: