Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

 
 
UP5311S23 
Sek
tsi
y
alar
 
№
 
Kontaktlar № 
-45
0
 
0
0
 
+45
0
 
L 
P 
L 
P 
L  P  L 
P 
I 
1 
2 
 
 
 
 
 
 
II 
6 
4 
 
 
 
 
 
 
Ish rejimini tanlash 
Distan-
tsion qo‘l 
bilan 
boshqa-
rish 
O‘chi
-rish 
Avto-
matik 
bosh-
qarish 
Shartli belgilanish 
D 
O 
A 

---

 
110 
 
9.2.4. Avtomatlashtirishning montaj sxemalari 
 
Avtomatlashtirishning montaj (bog‘lanish) sxemalari  moslamalar orasidagi 
tashqi  ulanishlarni  yoki  moslama  ichidagi  elementlarni    o‘zaro    ulanishlarni 
ifodalaydi.  Ushbu  sxemalar  montaj    ishlarini  bajarayotganda  ishchi    chizmalar  
sifatida qo‘llaniladi. 
Bog‘lanish (montaj) sxemasi -  bu  avtomatlashtirilyotgan  qurilmalar  yoki 
jixozlarining    asosiy  qismlarini  bog‘lanishini    aks  ettiradigan  sxema      turidir.  
Bog‘lanish  sxemalari funktsional va printsipial elektr sxemalar asosida  yaratiladi  
va  ular  ob’ektning    montaj  va  sozlash  ishlarini  bajarishda  hamda  ekspluatatsiya  
jarayonlarida qo‘laniladi.                                                                                                                                                          
 Bog‘lanish  sxemalarini  bajarish        quyidagi    umumiy  qoidalar      asosida  
amalga  oshiriladi : 
1.  Bog‘lanish  sxemalari    bitta  shitga,  pultga  va  boshqarish  stantsiyaga 
tuziladi. 
2.  Printsipial    elektr    sxemalarda  rejalashtirilgan  barcha  turdagi    apparatlar   
asboblar  va armaturalar montaj  sxemalarda to‘la holatda  yoritilishi  zarur. 
3.  Printsipial    elektr    sxemalarda    qabul  qilingan  asboblar  va  
avtomatlashtirish    vositalarining    pozitsiyali  belgilanishi  xamda  zanjirlar 
tarmog‘ining  markalanishi  bog‘lanish sxemada  saqlanishi  kerak.    
Bog‘lanish  sxemalarini  tuzishning  uch  xil  usuli  mavjud:  grafik. adresli 
va jadvalli. 
 Bog‘lanish    sxemasini  tuzishning  grafik  usulida    sxemada  apparatlar  
elementlarining    bir-birlari    bilan  barcha  bog‘lanishlari    shartli    chiziqlar  bilan   
(liniyalar)   ko‘rsatiladi. Bu usul  kam apparaturali   shchitlar  va pultlar  uchungina 
qo‘laniladi. 
Truboprovod  sxemalari  faqat  grafik  usulda    bajariladi  .Agar  bitta    shitda 
yoki  pultda turli  xil  materialdan  yasalgan  trubalar yotqizilgan  bo‘lsa   u xolda  
ularni    shartli    belgilanishida    xar    xil  turdagi        liniyalar  (chiziqlar)      ishlatiladi  
(9.10-jadval). 

---

 
111 
 
9.10-jadval.