Август 2020 3-қисм


Turk xoqonligining boshqaruvi



Download 2,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/68
Sana12.06.2022
Hajmi2,05 Mb.
#660517
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   68
Bog'liq
3.Tarix saxifalaridagi izlanishlar 1 qism

Turk xoqonligining boshqaruvi. 
Turk xoqonligi qanchalik katta bo’lmasin, chinakam 
markazlashgan davlat emas edi. Uning asosiy qismi turkiy tilda so’zlashuvchi qabilalar ittifoqidan 
iborat bo’lgan. Bu ittifoqni xoqon boshqargan. Hukmdorning hokimiyati urug’-aymoq udumlariga 
tayangan harbiy-ma’muriy boshqaruvga asoslangan. Mamlakat ko’chmanchi chorvador va o’troq 
dehqon aholiga bo’lingan. Ko’chmanchi chorvador aholi 
“budun” 
yoki 
“qora budun” 
nomlari 
bilan yuritilgan. Budun o’z navbatida qabilalar ittifoqi birlashmasini tashkil etardi. O’n o’q budun 
yoki elning hokimi 
“yabg’u” 
yoki 
“jabg’u” 
nomi bilan atalardi. Yabg’u darajasiga faqat xoqon 
urug’iga qon-qarindosh bo’lganlargina ko’tarilardi. O’n o’q el sardori bir tuman (ya’ni o’n ming) 
suvoriyni safga tortar edi. Bunday harbiy bo’linmaning tumanboshisi 
“shod” 
deb yuritilgan.
VI asr
da Chirchiq, Zarafshon, Qashqadaryo va Amudaryo havzalarida 
o’ndan ortiq voha 
hokimliklari 
mavjud edi. Ularning iqtisodiy va siyosiy boshqaruvi mahalliy sulola hukmdorlari 
qo’lida qoldirilib, turklar ulardan faqat boj va yasoq undirib olish bilan cheklanadilar.
Xoqonlikning bo’linishi. 
Katta-katta qabilalar yoki qabilalar ittifoqi markaziy hokimiyatga 
bo’ysunmaslikka intilganlar. Turk xoqonligi tasarrufida bo’lgan hududlardagi hokimlar mustaqil 
bo’lishni istar edilar. Bu omillar xoqonlikning mustahkam markazlashgan davlatga aylanishiga 
imkon bermagan.
Bo’ysundirilgan hududlarni mahalliy hokimlar orqali boshqaruv tartibi xoqonlikni tobora 
zaiflashtira borgan. Buning ustiga, vizantiya, Xitoy va Eron bilan doimiy raqobat xoqonlik ahvolini 


41
Август 2020 3-қисм
Тошкент
yanada og’irlashtirgan. Oqibatda, Turk xoqonligi 

Download 2,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish