Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
avlodning tafakkuri, dunyoqarashini milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida shakllantirib, milliy 
tarbiyalab, ularning bunyodkorlik faoliyatini oshirish va mustaqillik poydevorini mutahkamlashga 
xizmat qilish har bir pedagogning vatan oldidagi burchi sanaladi. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.“Ilk qadam” maktabgacha ta’lim muassasasining Davlat o‘quv dasturi T.-2018 
2.Umumiy pedagogika o‘quv-uslubiy majmua. T. – 2018
3. Barkamol avlod orzusi. “O‘zbekiston milliy enseklopediyasi”. Davlat ilmiy nashriyoti.T. – 
2000
4.Internet manbalari.

---

308
Август 2020 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG’ICH SINFLARDA ONA TILI FANING O’RNI VA VAZIFASI
Toshpo’latova Nilufar Avliyaqulovna
Navoiy viloyati Karmana tumani
8-maktab boshlang’ich sinf o’qituvchisi
Annatatsiya: 
ushbu maqolada zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuterlashtirish va 
komoyuter tarmoqlari negizida ta’lim jarayonini axborot bilan ta’minlash haqida.Bunda zamon 
yoshlarining har tomonlama yetuk, barkamol shaxs bo’lib kamol topishlarida davlat va jamiyat 
kelajagi uchun xizmat qiladigan avlod bo’lib tarbiyalanishlariga davlatimiz tomonidan alohida 
e’tibor qaratilganligi haqida fikr yuritilgan
Kalit so’zlar: 
Zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuter, ona tili, so’z. 
Bugungi zamon yoshlarining har tomonlama yetuk , barkamol shaxs bo’lib kamol topishlarida, 
davlat va jamiyat kelajagi uchun xizmat qiladigan avlod bo’lib tarbiyalanishlariga davlatimiz 
tomonidan alohida e’tibor qaralmoqda. Bu o’rinda,ta’kidlash kerakki, boshlang’ich ta’limda bir 
qancha ishlar olib borilmoqda. Shu jumladan ona tili darslarida yashlarni erkin va mustaqil fikr egasi, 
ijodiy izlanuvchan, vatanparvar insonlar qilib tarbiyalashda ilk ona tili o’qituvchisini mashaqqatli 
mehnati yotadi. Ayniqsa, bugungi sinovli kunlarda masofaviy ta’lim jarayonida o’quvchilarni jalb 
qilish, ta’lim-tarbiyani masofadan turib isloh qilish o’qituvchidan katta pedagogik mahorat va 
ma’suliyatni talab etadi.
Zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuterlashtirish va kompyuter tarmoqlari negizida 
ta’lim jarayonini axborot bilan ta’minlash rivojlanib boradi. Ta’lim jarayonida ommaviy axborot 
vositalarining mavqei oshib boradi, telavideniya va radioning ta’lim dasturlari intellektuallashuvi 
ta’minlanadi.
Bu olib borilayotgan barcha ishlarni zamirida bitta maqsad, yoshlarni yo’rqin taqdiri yotadi.
Yoshlar taqdiri esa, shubxasiz jamiyat taqdiridir.
Bolaning erkin va mustaqil fikr egasi, ijodiy izlanuvchan, vatanga muhabbat ruhida tarbiyalashda 
ona tili fanining o’rni beqiyos. Ona tili o’qitishning asosiy maqsadlaridan biri ham o’quvchilarga 
ona tilidan so’zning ma’no va mohiyatini o’rgatishdan, so’zni his etishga yollashdan iborat. 
Bunda so’z ma’nolarini o’zlashtirish va undan nutqda to’g’ri va o’rinli qo’llash malakasini hosil 
qila olish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.Buning uchun ona tili darslarida lug’at ustida 
ishlashga alohida e’tibor qaratish kerak. Lug’at ustida ishlash oddiy dars mashg’uloti emas. 
Mazkur jarayon uzluksiz tizim tarzida , ya’ni har bir mashg’ulot davomida amalga oshirilishi 
kerak.Masalan, o’quvchilarning yozma nutqini o’stirish, fikrini turli usullarda bayon qila olishga 
o’rgatish, lug’atning imlo, izohli va boshqa turlaridan foydalana olish ko’nikmalarini rivojlantirish 
maqsadida tinimsiz maqsadli topshiriqlar berib borish kerak.Boshlang’ich sinflarda o’quvchilar 
bog’lanishli nutqdan foydalanadilar. Bunga:hikoya, maqola, hisobot kabilarni,maktab sharoitida 
esa o’qituvchi bergan savolga o’quvchilarning keng, mukammal og’zaki javobini, yozma bayon 
va inshoni hisoblash mumkin. Boshlang’ich sinflar metodikasida bog’lanishli nutq turlariga 
quyidagilarni kiritish mumkin:
a) berilgan savollarga keng, mukammal javob;
b) muntazam o’tkazilgan kuzatishlarni yozish;
d) o’qilgan matnni turli variantda og’zaki hikoyalash;
e) ertakni tayyorlanmasdan aytish, kichik she’r, hikoya tuzish;
f) o’qituvchi bergan matnni og’zaki va yozma qayta tuzish;
g) har xil turdagi yozma insho , boshqa ijodiy ishlar;
Bu mashqlarninh hammasi nazariyasiz, amaliy tarzda beriladi, o’rgatiladi.
Boshlang’ich sinf o’quvchilari mustaqil mashq sifatida bog’lanishli nutqni o’stirishda 
yuqoridagi ko’nikmalarni bilib oladilar. 
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.K.Qosimova”Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi”,”O’qituvchi”, 1985-y

---

309