Қаватлараро ёпмалар ва поллар (ёпмалар). Режа: 1) Ёпмаларнинг турлари ва уларга қўйиладиган талаблар. 2) Балкали ё

---

ҚАВАТЛАРАРО ЁПМАЛАР ВА ПОЛЛАР (ёпмалар). 
Режа: 
1)
Ёпмаларнинг турлари ва уларга қўйиладиган талаблар. 
2)
Балкали 
ё
пма конструкциялар ва уларнинг элементлари. 
3)
Плитали ёпма конструкциялар. 
Таянч иборалар: 
Қаватлараро ёпма, чордоқ ёпмаси, ертўла ёпмаси, иссиқлик изоляцияси, 
пароизоляция, шит накат, чорқирра брус, прокат қўштавр, яхлит плита, ковакли 
плита, қовурғали плита. 
Ёпмалар 
- биноларнинг ички фазосини қаватларга бўлиб турувчи горизонтал 
тўсиқ конструкциялардир. Уларнинг қиймати бино баҳосининг ўртача 20 
фоизини ташкил қилади. 
Бинода жойлашган ўрнига қараб ёпмаларни қуйидаги турларга ажратиш 
мумкин. Ертўла (ярим ертўла), цоколь, чордоқ, ва қаватлараро ёпмалар шулар 
жумласига кирадилар. 
Турли ёпмалар турли хил таъсирлар остида ишлайдилар. Бу таъсирлар, охир 
оқибатда, ёпманинг конструктив ечимини белгилайдилар. 
Бинодаги қаватлараро ёпмалар функционал вазифаси ва муҳити бир-бирига 
яқин қаватларни ажратиб турадилар. Ёпмаларга бўладиган куч бўлмаган 
таъсирлардан ҳаво ва зарба шовқинлари қаватлараро ёпмаларнинг конструктив 
ечимларига кўпроқ таъсир кўрсатадилар. Бундан ташқари, ёпмаларга специфик 
таъсирлар ҳам бўлиши мумкин. Улар полнинг тез-тез ҳўлланиб туриши, 
хоналарда ўткир ҳидли нарсалар сақланиши каби сабаблар билан борлиқ. 
Шу сабабли, қаватлараро ёпмалар намга чидамли, газ ва товуш ўтказмайдиган 
бўлишлари керак. Узоққа чидамлилик даражаси бинонинг узоққа чидамлилик 
даражасига мос келиши лозим. 
Ёпмаларнинг конструкциялари юк кўтарувчи элементлар, изоляция қатлами, 
пол ва шифтдан иборат бўлади. 

---

Ёнғинга қарши талабларга биноан оловбардошлик даражаси I даража 
бўлган 
биноларда 
ёпмалар 
конструкциясидаги 
юк 
кўтарувчи 
элементларининг оловбардошлик чегараси 1 соатдан кам бўлмаслиги, II 
ва I I I даражали биноларда эса 0,75 соатдан кам бўлмаслиги керак. Бу 
кўрсаткич IV даражали биноларда 0,25 соатдан кам бўлмаслиги талаб 
қилинади. Олов бардошлик даражаси V даража бўлган биноларда 
ёпмаларнинг юк кўтарувчи элементлари осон ёнадиган материаллардан 
қилиниши мумкин. 
Бино ички меъморий композициясининг асосий элементи сифатида ёпма 
таркибидаги пол ва шифтга бадиий маънодорлик талаблари қўйилади. Ундан 
ташқари ёпма конструкциялар индустриал усуллар билан бажариладиган 
бўлишлари керак. 
Ертўла, цоколь ва чордоқ. қаватлари ёпмаларининг конструкциялари 
учун асосий белгиловчи омил сифатида уларнинг теплотехник хусусиятлари 
муҳим аҳамиятга эга. Бундай ёпмалардаги теплоизоляция қатламини 
намланишдан сақлаш керак. Бу мақсадда сув буғи изоляцияси қатлами кўзда 
тутилади. 
Ёпмаларнинг конструктив ечимлари балкали ҳамда плитали бўлиши 
мумкин. Биринчи ҳолда, юк кўтарувчи элемент бўлиб, бир-биридан маълум 
масофада қўйилган балкалар хизмат қиладилар. Ёпмадаги балка элементлар 
тўсиқ вазифасини бажарадилар. Ҳозирги кунда хизмат қилаётган жуда кўп 
биноларда ёғоч, металл ва темирбетон балкалар ишлатилган (12.1-расм). 
Ёғоч балка сифатида кесимининг баландлиги 180 дан 240 мм гача бўлган 
тўрт томони текисланган чорқирра ёғоч (брус)дан фойдаланилади. Улар 
ёдамида кенглиги 6 м гача бўлган хоналарни ёпиш мумкин. 
Металл балка сифатида одатда кесимининг баландлиги 200 мм дан 
400 мм гача бўлган прокат қўштаврдан фойдаланилади. Бундай 

---

балкалар билан ҳам кенглиги 6 м гача бўлган хоналарни ёпиш мақсадга 
мувофиқ.