Atom yadrosi ya zarralar fizikasi



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/314
Sana31.12.2021
Hajmi6,32 Mb.
#264351
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   314
Bog'liq
муминов-atom yadrosi va zarralar fizikasi

(
1
.
6
.
11
)
F 2  =  ( J   +  I ) 2  =  J 2  + I 2  +  2 J I \
2
=  ^ [ F ( F  + 
+  ! ) - / ( /   +  !)];
| ^ | | / | =   s ] J ( J   +  1) / ( /   +  1 ) h 2 .
Bu kattaliklami (1.6.11) ga qo‘ysak:


T j _ Ma { F ( F  + \ ) - J ( J  + \ ) - I ( I  + \)} 
p ( J + \ ) I ( I + \ )
( 1.6.12)
  berilgan  I,  J   larda  2/+1  yoki  2J+ \  qiym at  qabul  qiladi.  (1.6.12) 
formulaning tahlili yadro spinini uch  xil  usul  bilan  aniqlash m umkinligini 
ko‘rsatadi.
1) Agar J >  I bo‘lsa, o‘ta nozik struktura spektrida kuzatilgan ajralishlar 
soni  2/+1  ga teng  boMadi.  Demak,  ajralgan  spektr chiziqlar  sonini  sanab 
yadro spinini aniqlash mumkin.
2) 
J>   1  boMgan holda intervallarqoidasidan foydalanib, yadro spinini 
aniqlash  mumkin.  Ikki  qo‘shni    va  F —1  holatlar  uchun  energiya  farqi
(1.6.12) dan
boMgani  uchun  qo'shni  sathlar  oraligi  quyidagi  intervallar  qoidasiga 
bo‘ysinishi kelib chiqadi:
3) 
Ayrim  ho llarda  yuqoridagi  u su llarn in g   birortasini  ham   qoMlab 
boMmaydi. Masalan, natriy atomining sariq chizigM dublet chiziqdan iborat 
va toMqin  uzunliklari  5890E  hamda  5896E  ga teng.  Bu  chiziqlam ing  har 
biri  o‘ta nozik strukturaga ega boMib,  ularning ajralishi  0 ,0 2 IE  va 0,023E 
ga teng.  Bu  holda ajralish  komponentlari  soni  ikkiga teng boMgani  uchun 
natriy yadrosining spinini yuqorida ko‘rgan  ikkala usul bilan ham aniqlash 
mumkin  emas.  Haqiqatan,  birinchi usulda J >  /  boMishi kerak.  Lekin 2J+1 
= 2 dan / >  ./kelib chiqadi. Ikkinchi usulni  ham bu holda qoMlash mumkin 
emas,  chunki  ajralish  soni  2  ga teng  boMgani  uchun  faqat birgina  interval 
olish  mumkin.  Shuning  uchun  bu  holda  ajralish  natijasida  hosil  boMgan 
chiziqlaming intensivligini solishtirish yoMi bilan spinini aniqlash mumkin.
Spektral  chiziq  intensivligi  m agnit  m aydonda  termning  ajralish  kom- 
ponentlar  soni  (2F+1)  ga  bogMiq.  K o‘rilayotgan  holda  J  =  1/2  ga  teng 
boMgani uchun F,  = /+1/2 va F 2  = /-1 /2 .  Demak,  intensivliklar nisbati
F
(1.6.13)
F:  ( F - l) :  (F-2):... = (J+Г):  (J+ I-l):  (J+I-2).
2F,  +1  _   2(1 + 1 / 2) +1 
21 + 2  _   I +  \
(1.6.14)
2 F 2  +1 
2 ( / - l / 2 )  + l 
21 
I   ■


Tajribalar  intensivliklar  nisbati  1,59.  Bu esa I  = 3/2  yoki  1 = 2  boMishi 
mumkin
2 + 1

1
,
67

2
) —  =
1
,
5
.
11 
N e t  -  toq-juft yadroning spini 1= 2 boMishi mumkin emas, bu yadro
spini / =  3/2 boMadi. Yadro momentlarini aniqlashda magnit rezonans usuli 
va  Myossbauer effekti  va  boshqa usullar keng koMlanilmoqda.
Yadrolar  magnit  momentidan  tashqari  yana  elektr  momentga  ham  ega 
boMadi. Yadroning elektr momenti unda elektr zaryadning taqsimlanishiga 
bogMiq.
Bir-biridan  §  masofada jo y lash gan  har xil  ishorali  e zaryaddan tashkil 
topgan  sistema  dipol  deyilar  edi  (1.7-a  rasm).  Bunday  sistemaning  dipol 
momenti P  = § . Yadro esa proton  va neytronlardan tashkil topgan. Agar 
proton  va neytronlar inersiya markazlari bir-birining ustiga tushmasa 
(1.7-b rasm) yadroning dipol momenti P ^ ^ Z e  5  ga teng boMadi, bu yerda
5  —  zaryad  simmetriya markazining yadro  inersiya markazidan ogMshi.

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish