Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

Toq  protonli yadrolar magnit momentlari 
(1.6.7), (1.6.8) ifodalarga ko‘ra
M + S
)
'
  v 
1 
yanv
f= l-S
)
‘
  4' 
yanv
S
1/2
2 ,7 9
Pm
3 ,7 9
P\a
- 0 ,2 6
d%n
4 ,7 9
dm
0 ,1 2
f i n
5 ,7 9
A n
0 ,8 6
g9/2
6 ,7 9
gm
1,71
h\\n_
7 ,7 9
Ы п
2,6 2
1.2-jadval.
Toq neytronli yadrolarning magnit momentlari 
(1.6.9), (1.6.10) ifodalarga ko‘ra
I= l+ S
M   ( M
 
)
‘ 
x r  
yanv
I = l - S
)
r
  v 
r  
yam'
S\J2
-1,91
P
 3/2
-1,91
P m
0,638
d s n
-1 ,9 1
d m
1,148
/7/2
-1 ,9 1
A n
1,366
g
9/2
-1,91
g i n
1,488
h i m
-1 ,9 1
hg/2
1,565

---

Уг 
3/2 
5/2 
7/2 
i , (tl)
1.5-rasm. Toq protonli yadrolar m agnit momentlarining spinlari 
orasidagi  bogManish  grafigi.
1/ 2 
3/2 
5/2 
7/2 
I ,  ( f t )
1.6-rasm. Toq  neytronli yadrolar magnit m omentlarining spinlari 
orasidagi bogManish grafigi.

---

1.5  va  1.6-rasmlardagi  chiziqlarga Shm idt ch iziqlari deb ataladi.
Rasmlardan  ko‘rinib turibdiki, toq  protonli yadrolarda magnit momenti 
orbital  momentning ortishi bilan  ortib boradi, toq neytronli yadrolarda esa 
bunday  bogManish  deyarli  yo‘q.  Bu yadro momentlarida nuklonlar orbital 
momentlari  ham  qatnashadi  degan  Shmidt  g ‘oyasining  to‘g‘ri  ekanligini 
ko ‘rsatadi.  Toq  nuklonlam ing  orbital  momenti  qiymati  va  parallel  yoki 
antiparallelligi qobiqli modelga ko‘ra, aniqlanadi, bu haqda yadro modellari 
bobida bayon etiladi.
Tajribada  oMchangan  ham m a  yadrolar  m agnit  m om entlari  Shm idt 
chiziqlari orasidajoylashadi, pastki yoki yuqori chiziqqayaqinlashib boradi.
Nazariy  hisoblashlaming tajriba  natijalariga toMa mos  kelishligi  uchun 
yadro  momenti  bir  dona  nuklonning  toMa  momenti  emas,  balki  qolgan 
nuklonlaming kollektiv harakati va ularning bir-biri bilan o‘zaro ta’sirlarini 
ham hisobga olish  lozim.
Yadroning spini va m agnit momenti turli  usullar yordamida aniqlanadi. 
U lardan  biri  atom   spektrlarining  oManozik  strukturasini  o ‘rganishga 
asoslangan.  OManozik  struktura  atom  qobigMdagi  elektronlarning  hosil 
qilgan  magnit  maydoni  bilan  yadroning  magnit  momenti  orasidagi  ta’sir 
natijasidir. Bu energiya
Bu yerda  / /   -  yadro m agnit momentining absolyut qiymati; 
a -  elektronlar m agnit maydonning absolyut qiymati;
J - a t o m  elektronlari toMa momenti;
I  - y a d r o   spini.
J , ‘7 -  qiymatlari:
J I