Atmosfera muhofazasi

Atmosfera havosini ifloslanishidan muhofaza qilishga qaratilgan tadbirlar.
Agar atmosferada o’z-o’zini tabiiy tozalash jarayoni bo’lmaganda edi, yer kurrasida havo juda ifloslanib hayot uchun xavf vujudga kelgan bo’lar edi. Tabiiy tozalanish jarayoni shundan iboratki, atmosfera havosi tarkibini sekin yopgan yomg’ir (2 mm soatda) 28%, kor 80-90 %, o’simliklar 70 % tozalaydi. Bir pushtali daraxtzorlar -10 % ga ikki polosalilari 65% tozalaydi. Bir gektar o’rmon daraxtlarining barglari orqali atmosfera havosini, 2 tonna ammiakdan, 80 tonna SO (oltingugurt oksidi) dan tozalaydi. Atmosfera havosini tozalashda tol daraxti eng yaxshi tozalagich hisoblanadi. Bir gektar tolzor 3-4 ga sosna, el daraxtlarining xususiyatlarini bajaradi. O’simliklar o’zidan fitonicit fermentini ajratib chiqaradi, bu ferment o’z navbatida yuqumli kasallik tarqatuvchi mikroblarni yuqatish xususiyatiga ega. Shu sababli o’rmon havosining 1 m da 100-300 sanoat korxonalari atrofidagi havo tarkibida 6000-10000 tagacha bakteriyalar, mikroblar mavjud bo’ladi.
Tuproqda yashovchi mikroorganizmlar ham atmosfera havosini zaxarli chiqindilardan tozalash xususiyatiga ega. 1 gektar maydonda yashovchi shunday mikrorganizmlar 8 tonnagacha uglerod, oltingugurt, azot oksidlarini zararsizlantirish qobiliyatiga ega. Ekinlar iflos moddalarni havodan yuvadi, shamollar ifloslovchi moddalarni uchirib, bir joydan ikkinchi joyga ko’chiradi. Tuproqka yoki suv yuzasiga tushgan iflos moddalar vaqt o’tishi bilan reaktsiyaga kiradi. Yangi kontserogen moddalarni hosil qiladi yoki neytrallashada. Lekin sanoat, ayniqsa yoqilgi sanoati taraqqiy etgan, transporti rivojlangan, qishloq xo’jaligi mexanizatsiyalashgan, ximiyalashgan, aholining ko’payib, urbanizatsiya jarayoni quchayotgan bizning asrimizda atmosferaning sun`iy ifloslanishi tabiiy tozalanishga nisbatan ustunlik qilmoqda.
Shu sababli atmosfera o’z-o’zini tabiiy holda tozalaydi deb xotirjam bo’lish juda katta salbiy oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shu tufayli atmosferaning sun`iy ifloslinishidan tozalash yo’llarini joriy etish, uni oldini olish bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biridir