Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

partizanca düşünen, Türkiye’nin yükselmesini ve ilerlemesini en-
gellemek isteyen kimseler olarak suçlanmaya başlandı. Halkın da 
DP’nin tutumu ve politikası karşısında şikâyetlere başlaması, 
CHP’nin muhalefetinin şiddetlenmesine yol açtı. DP iktidarı ise, 
halkın kendilerine oy vermelerine neden olarak gördüğü “iktisadî 
kalkınma”yı kayıtsız şartsız sonuca ulaştırmak için gerekli huzur 
ve sükûnu sağlamak adına bir kısım hürriyetleri kısmaya girişti
71
. 
1954 yılı Demokrat Parti iktidarının ekonomik yönden ilk çetin yı-
lıydı. Döviz stokları tamamen tükenmiş, tarımsal üretimin düşme-
si, yeni güçlükler yaratmıştı. Bu durumu göz önüne alan Amerika, 
Türkiye’ye 300 bin ton buğday göndermeye, 300 milyon dolarlık 
kredi isteğine karşılık olarak da 30 milyon dolar bağışta bulunma-
ya razı oldu. 
Bu yardımı sağlayabilmek için, o yıl Celal Bayar ve arkasından Ad-
nan Menderes Amerika’ya gitmiş, fakat eli boş dönmüşlerdi. Sağla-
nan yardım ise istenen yardımın yanında hiç kalıyordu. 
Ekonomik güçlükleri kolay atlatacağını sanan Demokrat Parti ikti-
darı, bu kez de temel atma kampanyasına başlamıştı. Çimento fab-
rikaları, termik santraller ve türlü araç gereç yapacak tesisler vaat 
ediliyor, muhalefet basınının deyişiyle vatandaşın gözü boyanmak 
isteniyordu.
Son seçimde sandalye sayısını büsbütün artıran Demokrat Parti 
yöneticileri, güçlü olmanın verdiği böbürlenme içindeydiler. De-
mokrat Parti iktidarına karşı CHP muhalefeti, basında da geniş öl-
çüde taraftar bulmaya başlamış, bu yüzden Basın Kanunu’na ye-
niden sert hükümler ilave edilmişti. 80 yaşındaki gazeteci Hüseyin 
Cahit Yalçın’ın bu hükümlere dayalı olarak iki yılı aşkın bir süre 
için hapis cezasına hüküm giymesinin tepkileri çok geniş oldu. Ni-
hayet Celal Bayar, ertesi yıl, yani 18 Mart 1955’te, Hüseyin Cahit 
Yalçın’ın cezasını, Anayasa’nın kendisine tanıdığı yetkiye dayana-
rak kaldırdı. 
İktidar ile muhalefet arasındaki sürtüşme, korkunç bir safhaya 
dökülüyordu. Ayağında çarıklarla Anadolu’yu dolaşmaya çıkan 
CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek’in Sinop’ta yaptığı bir konuşma-
71
Karpat, a.g.e. s. 356 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 159 / 174
da “Hükümete hakaret ettiği” iddiasıyla tutuklanması ve 24 saat 
aç, susuz ve uykusuz bir halde otomobille İstanbul’a getirilip ceza-
evine konulmak istenmesi, bardağı taşıracak damlalar arasındaydı. 
Hükümet ise, Adnan Menderes’in ifadesiyle, “Memleketin bekâ ve 
selameti söz konusudur. Her şeye başvuracağız. Göz açtırmayaca-
ğız!” diyordu. DP için işlerin iyi gitmediği yavaş yavaş ortaya çıkı-
yordu.