Asosiy qism I. Bob. Dorivor valeriana o‘simlik xom ashYosini yetishtirish va birlamchi qayta ishlash texnologiyaSI

3.BOB DORIVOR VALERIANA ILDIZ MASSASINI
YuVISh, QURITISh, MAYDALASh, BIRLAMChI KAYTA IShLASh TEXNOLOGIYaSI.
3.1. Dorivor valeriana ildizini yuvish texnologiyasi.
Dala sharoitida valeriana ildizini yig‘ishtirib olish uchun tuproq namligining axamiyati juda katta. Ma’lumki tuproq namligi juda yuqori bo‘lsa,ildizga tuproq yopishib uni tuproqdan tozalash uni ko‘p suv va mehnat sarflanadi. Bunday og‘ir jarayonni oldini olish yo‘llaridan biri tuproq namligini ildizga yopishmaydigan, uvoqlanib sochilib ketadigan davirda kovlashdir.
Dorivor o‘simliklarni ildizi, ildizpoyasi va ildiz mexanika kovlashda asosan «kartoshka kapatel» texnikasidan foydalaniladi. Valeriana ildizini kovlab olish davrida tuproqning ustki 40-sm. qatlamida namlik darajasi tuprokning cheklangan nam sig‘imiga nisbatan (ChNS) 55-60% bo‘lishi kerak. Bunday namlikda ildiz massalari tuproqdan to‘lik ajralib, ularni terib olish, tashish, yuvish va qayta ishlash ishlari bir muncha oson kechadi.
Valerianka dorivor o‘simligi ildizi daladan kovlab olib kelgandan keyin ketma – ket yuvilishi kerak. Buning uchun tebranuvchi MMKV-2000 rusumli yuvgich uskunasidan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi . MMKV-2000 yuvish uskunasining texnik xarakteristikasi quyidagicha.
yuvish kuchi -0,555 kg\s suv sarfi- 0,001-0,0015 m3\kg. elektrodvigitel quvvati – 2,2 kVt. gabaritlari- 1605x690x880 mm.

3.2.Dorivor valeriana ildiz massasini quritib, dastlabki ishlov berish texnologiyasi.
Valeriana dorivor xom ashyosini terimdan keyingi birlamchi ishlov berish texnologiyasiga quyidagilar kiradi: saralash va inspeksiyalash, dastlabki issiqlik ishlov berish, quritish, quritilgan xom ashyoni namligini tenglash, ishlov berilgan xom ashyoni saqlash, 6 oy va 1 yilga konservalash, qog‘oz qoplarga joylashtirish, omborxonaga joylash kiradi.
Valeriana dorivor xom ashyosi sifatida foydalanish uchun quritish vaqtida ferment tizimlarining inaktivatsiya qilinishi lozim. Ya’ni ulardagi fiziologik – bioximik jarayonlarni to‘xtatish uchun biz quritishdan oldin o‘simlik xom ashyosiga dastlabki ishlov berish texnologiyasini taklif qilmoqdamiz.(3.1.-rasm).