Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar mohiyati, vazifalari va unga ta’sir etuvchi omillari

Ishsizlik darajasi 11,1 foizgacha kamaydi
O‘zbekistonda 2020-yilda ishsizlik darajasi 11,1 foizni tashkil etib, yilning birinchi yarim yilligiga nisbatan 2,1 foizga kamaydi. Tadqiqotlarga ko‘ra, mamlakatda mehnat resurslari soni 19,1 mln kishini, respublikadan tashqariga ishga ketganlar soni 1,9 mln kishini tashkil etgan. O‘zbekistonda ishga muhtoj bo‘lganlarning umumiy soni 1,6 mln kishidan oshgan. Respublikaning 108 ta shahar va tumanlarida Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligining Respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi tomonidan ijtimoiy so‘rov o‘tkazilgan. Tadqiqot davomida 490 ta o‘zini-o‘zi boshqarish organlari, 4,9 mingta uy xo‘jaliklari hamda 26 ming nafar fuqarolar qamrab olindi. Iqtisodiyot tarmoqlarida band bo‘lganlar soni 13 mln 205,2 ming kishini tashkil etib, yilning birinchi yarim yilligiga nisbatan 3,7 foizga (468,5 ming kishiga) oshgan.
2020-yilda rasmiy sektorda band aholi soni 5 mln 673,8 ming kishini tashkil qilib, yilning yanvar-iyun oylariga nisbatan 1,7 foizga yoki 92,6 ming kishiga oshdi.
Norasmiy sektorda band bo‘lganlar soni 5 mln 618,8 ming kishini tashkil etib, joriy yilning yanvar-iyun oylariga nisbatan 9,9 foiz yoki 504,2 ming kishiga ortgan. Bu asosan respublikadan tashqariga ishlash uchun chiqadigan mehnat migrantlarining ichki mehnat bozoriga qaytib kelishi hamda mavsumiy ishlar qishloq xo‘jaligida band bo‘lganlarning ortishi evaziga yuzaga kelgan. Respublikadan tashqariga ishga ketganlar soni 1 mln 912,6 ming kishini tashkil etgan, bu yanvar-iyun oylariga nisbatan 128,3 ming kishiga yoki 6,3 foizga kamaygan. O‘tkazilgan tadqiqot natijalari ko‘ra, ishga muhtoj bo‘lganlarning umumiy soni 1 mln 642,5 ming kishini tashkil etdi. Ishsizlik darajasi iqtisodiy faol aholi orasida 11,1 foizni tashkil etganligini ko‘rsatdi. 16−30 yoshgacha bo‘lganlar o‘rtasida ishsizlik darajasi 17,1 foiz, ayollar o‘rtasida ishsizlik darajasi esa 14,7 foiz bo‘ldi.
2020-yilda O‘zbekistonda iqtisodiy nofaol aholi 4 mln 273,6 ming kishini tashkil etib, yilning birinchi yarim yilligiga nisbatan 3 foizga yoki 130,3 ming kishiga kamaygan.
Yil davomida tuman va shaharlardagi Aholi bandligiga ko‘maklashish markazlariga murojaat qilgan 910 201 nafar fuqaroga xizmat ko‘rsatildi.
Murojaat qilgan fuqarolarning 243 946 nafari ish bilan ta’minlandi, 500 449 kishi jamoat ishlariga jalb qilindi, 25 384 nafar ishsizlar kasbga o‘qitildi, 45 036 nafar fuqaroga ishsizlik nafaqasi tayinlandi, 38 002 kishiga mehnat munosabatlari bo‘yicha konsultatsiyalar berildi.
Shuningdek, Bandlikka ko‘maklashish jamg‘armasidan ajratiladigan subsidiyalar hisobiga 30 827 nafar oila shaxsiy tomorqalarda, 19 174 nafar fuqaro qishloq xo‘jaligi, tikuvchilik va hunarmandchilik kooperativlarida band qilindi, 7 383 nafar fuqaro tadbirkorlikka jalb etildi¹⁰.