Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar mohiyati, vazifalari va unga ta’sir etuvchi omillari

Kurs ishining maqsadi va vazifalari. Ishning maqsadi O’zbekiston Respublikasining asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarini nazariy, tahliliy hamda prognozlash bo’yicha fikr, mulohazalar va xulosalar ishlab chiqishdan iborat.
Kurs ishining asosiy vazifalari. Ishda qo’yilgan maqsaddan kelib chiqib quyidagi vazifalar belgilab olingan:
-asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar mohiyati, vazifalari va unga ta’sir etuvchi omillarni nazariy ochib berish;
-asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlil qilish;
-asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarga ta’sir etuvchi omollarni prognozini ishlab chiqish.
Kurs ishining strukturasi va hajmi. Kurs ishi kirish, asosiy qism, uchta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat. Ishning hajmi o’ttiz bet va uchta rasm hamda uchta jadvaldan iborat.
1.1. Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar mohiyati, vazifalari, ta’sir omillari
Mamlakat iqtisodiyoti rivojlanishini tahlil qilish, milliy iqtisodiyot rivojlanishidagi muammolarni aniqlash hamda uni yanada rivojlantirish bo’yicha chora-tadbirlar ishlab chiqarish uchun bir qator iqtisodiy ko’rsatkichlardan foydalaniladi. Alohida firmalar faoliyatiga baho berishda qo’llaniladigan ko’rsatkichlardan farqli tarzda bu ko’rsatkichlar milliy iqtisodiyotning barcha subhektlari faoliyatiga umumiy baho berish, makroiqtisodiy tahlil o’tkazish, mamlakat iqtisodiyotining jahon xo’jaligida raqobatga bardoshliligi darajasini aniqlash imkonini beradi. Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarga quyidagilar kiradi:
1.Yalpi ichki mahsulot;
2.Ishsizlik;
3.Inflyatsiya;
4.Ish bilan bandlik.
Bu ko’rsatkichlar iqtisodiyotning barcha sub’ektlari faoliyatlari natijasi sifatida aniqlanib, ularni hisoblashning asosini Milliy hisobchilik tizimi(MHT) tashkil etadi. MHT mamlakat buxgalteriyasi vazifasini o’tagani holda uning standartlaridan kelib chiqqan holda makroiqtisodiy ko’rsatkichlarni hisoblash, mamlakatlararo taqqoslovlarni amalga oshirish imkonini beradi.
Mamlakat iqtisodiyotining haqiqiy holatini o’rganish, unga tizimli baho berish uchun yuqorida sanab o’tilgan barcha ko’rsakichlardan foydalanish zarur, aks holda bir tomonlama yondoshuvga yo’l qo’yilishi mumkin.
Makroiqtisodiy statistika va tahlilda uzoq davr mobaynida yalpi milliy mahsulot va yalpi ichki mahsulot ko’rsatkichlaridan baravar foydalanib kelindi. Har ikkala agregat ko’rsatkich ham mamlakatdagi iqtisodiy faollik darajasini xarakterlasada kapital va ishchi kuchi migratsiyasi mavjudligi sababli ular o’zaro farq qilishadi.