Ashyoshunosligi

(9.4-rasm).
Plitkaning orqa tomoni qorishma bilan yaxshi yopishadigan 
yuzaga ega bo‘lishi kerak. ishqalanishga sinalganda polbop 
plitkaning og‘irligining kamayishi 0,08 g/sm2 dan oshmasligi kerak.
Yuzasi 3000 m2 ga yetadigani bir partiya plitka hisoblanadi. 
Nazorat jarayonida har bir partiyadan 0,2% (50 donadan kam 
bo‘lmagan miqdorda) namuna oünadi.
Plitkaning qiyshayishini, botiq yuza va (plitka diagonali 
bo‘yicha ikki tomoni tegizib qo‘yilgan) metall lineyka qirrasi 
orasidagi (eng katta) farqni o‘lchash bilan aniqlanadi. 
(9.2-jadval).
Plitka yuzasidagi rangning bir 
,
tusliligini aniqlash uchun 1 m2 plitka I ■
shitga zich holatda yotqiziladi. Shit
biroz qiyalikda ochiq joyga o‘matiladi 
^ ^
va 1,7 m masofada qaraganda kuza- 
- ^
tuvehi rangning etalonga mosligini 
' 7 ' 
' ’ f ‘ 4 . 
solishtiradi va jadvalga yozib boradi. 
^
Har xil rangli qoplama sopol buyum- 
9.5-rasm. Fasadbop
lar, asosan, nam usul bilan tayyor- 
qoplama sopol plitkalar:
lanadi va yuqori sifatli loy qorishmasi 
a ~ klcluk 0 ‘Ichamli
bo‘lgan taqdirda esa nim quruq usul 
h -
so'üdplitka.
ham ishlatiladi. Fasadbop qoplama
sopol plitkalar yuqori sifatli loyni obdan pishitib (zichlash usul 
bilan) ishlanadi 
(9.5-rasm). 
Bunday sopol plitkalar qalinligi 20— 
25 mm, yuzasi 250x138 mm olchamlarda qatorbop va burchakbop 
qilib chiqariladi. Plitkalarning suv shimuvchanligi 6—14%, 
muzlashga chidamliligi esa 25 sikldan kam bo‘lmaydi. Plitkalar 
tayyor devor yuzasiga sement qorishmasi bilan yopishtiriladi.
Terrakot buyumlar 
(9.6-rasm) 
— sun’iy ravishda bezalgan va 
rang berilgandan so‘ng pishirilgan qoplama sopol ashyo. 
Sirlanmagan terraktorlar haykaltaroshlikda, kichik arxitektura 
qismlari, devorbop pardozbop ashyolar sifatida ishlatiladi.
Mayolik qoplama plitkalar
tabiiy kuygan tuproqdan oünadi 
va ulaming yuzasi sirlanadi. Plitkalarni tasniflaganda quyidagi 
xillarga bo‘linadi: yuzasining shakliga ko‘ra — buyurtma tasnifli
193

---