Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

1. In sh ootlarn in g ichki tuzilishi bilan tashqi shakli o ‘rtasida qanday
m unosabatlar boMishi mumkin?
2. Inshootlar b ilan ularning tevaragi o ‘rtasida qanday munosabatlar boMishi
m um kin?
3. T evarakning qanday turlarini bilasiz?
Ichki muhitning tashqi shakl bilan bog‘liq!igi
88-rasm . Ichki m uhit tashqi shaklga m os kelgan misollar:
я-M onreal X alqaro ko'rgazm asidagi A Q S H pavilyoni;
6-Y arishevodagi ch erk o v , Rossiya;
d-T urkm anistondagi A ’lam bardor maqbarasi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

а
89-rasm. Ichki m uhit tashqi shaklga m os k clm agan m isollar:
fl-Sidneydagi Opera teatri;
Л-Fahriddin Roziy maqbarasi. K o ‘h n a Urganch.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

17-mavzu, MAVJUD TARIXIY QURILMALAR
ORALIG‘IDAGI KICHIK JAMOAT BINOSI LOYIHASI
M a’ruza rejasi. 
M e’moriy m eros va yangi arxitektura munosabatidagi kom­
pozitsiya m nam m osi. Tarixiy mahallalar, ulami qayta qurish lozimligi. Yangi bino-
ning qadimgi qurilmalar bilan bog‘lanishning usul va vositalari.
M a ’ruza. 
Loyiha kompozitsiya masalalarini hal etish jarayonida erkin- 
likni, shartsizlikni taqozo etadi. Tarixiy mahallalarda yangi binolarning 
arxitekturasi (o ‘lchamlari, shaklu shamoyillari, ranglari va h.k.) o ‘ziga xos 
shartlar q o ‘yadi.
Tarixiy m ahallalar asrlar davom ida shakllanib kelgan kompozitsion 
tizimga ega b o ‘ladi. Bu tizimni qabul qilish shart emas. Ammo uni inobatga 
olish, u bilan hisoblashish shart.
Qadimgi va yangi binolar arxitekturasi o‘zaro asosan uch xildagi mu- 
nosabatda b o ‘lishi mumkin.
1. Yangi arxitektura qadimgi arxitekturaga taqlid qilish munosabatida 
bo‘ladi. Bunday munosabatni tanlash nisbatan oson yo‘l, biroq bunda qal- 
bakilik xavfi kuchlidir.
2. Yangi arxitektura qadimgi arxitekturaga oshkorona qarama-qanshi muno- 
sabatda bo‘ladi. Masalan, tarixiy yodgorlik-Versal saroyiga piramidadan iborat 
yangi bino arxitekturasi qaram a-qarshi munosabatda qo‘yilgan. Bu qiyin 
уоЧ. Uni tanlaganda aksari muvaffaqiyatsizlikka duchor bo‘linadi.
3. Tavsiya etiladigan m u no sab at oldingi, ikki m unosabatlarning 
o‘rtasidadir. Yangi arxitektura qadimgisidan farq qilgan holda bir necha xususi- 
yatlarini o ‘ziga singdirib oladi. Bu bilan yangi, yuqori saviyadagi asar bar- 
po etiladi.