Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

6-klauzura. RANG VA SHAKL
Qattiq qog'ozdan ishlangan bir yoki bir necha hajmlardan tashkil to p - 
gan sodda shak! (kub, parallelepiped, to ‘g ‘ri va teskari kesik piramida yoki 
boshqa hajm) olinib unga bo'yoq beriladi. Bo‘yoq berish ikki variantda boMishi 
mumkin:
- bo‘yashdan shaklni ifoda etish maqsadida foydalaniladi. Ranglar shun- 
day olinishi kerakki, shaklni aniq ifoda etsin.
- bo'yashdan shaklni buzish maqsadida foydalaniladi. Bo‘yash shaklni 
yo‘q qilishga qaratilgan bo‘lishi kerak.
Rahbarning ruxsati bilan hajmiy kompozitsiyaning o‘miga fazoviy frontal 
kompozitsiya ham tuzilishi mumkin.
Юauzurada akvarel yoki guash, m o‘yqalani, suv idish, palitra kerak 
bo'ladi; ikki bir xil hajmlarni talaba uy sharoitida oq qog‘ozdan tayyorlab 
keladi.
1 -vazifa. RANGLI HAJMIY-FAZOVIY KOMPOZITSIYA
Vazifada bir nechta hajmlar olinib, ularga rang beriladi. Rangning hajmga 
m unosabati turlicha: buzuvchi, ifodalovchi (y a’ni hajm larni yaqq o l 
ko‘rsatuvchi) yoki neytral boMishi mumkin. Kompozitsiyada m aketning 
tag supasidagi rang ham faol qatnashishi lozim.
Savollar
1. Kamalak ranglari qanday hosil b o‘ladi?
2. Xromatik ranglarning nechta asosiy jihatlari bor? Har birining taVifi qanday.
3. Ranglar doirasi nima?
4. Rang shakl bilan qanday munosabatda boMishi mumkin?
5. Ranglar uyg'unltgi (garmoniyasi) nima?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M a’ruza rejasi. 
M e’moriy asarlardagi hajm va fazoviy muhit. Misollar. Hajmiy-
fazoviy muhitning turlari. Turlarga bo‘Iinishining shartliligi. Asarni idrok qilishda
tomoshabin hoiatining ahamiyati.
Frontal kom pozitsiya. “ Frontal” iborasining m a’nosi. Frontal kompozitsiya-
dagi hajmlar gabaritining nisbatlari. Frontal kompozitsiyani idrok etish xususi-