Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

Hajmiy-fazoviy kompozitsiya turlari bo'yicha klauzura va vazifalar
Klauzura va vazifalar talabaning fazoviy tasavvurini rivojlantirishga, 
inshoot, majmualaming hajmiy-fazoviy kompozitsiyalarini b iror turga ajra- 
tish nisbiy ekanligini tushuntirishga qaratilgan.
1-klauzura.
KO M POZITSIYANING ASOSIY TU RLA RINI
TA SHK IL ETISH
Uch: frontal, hajmiy va fazoviy kompozitsiyalar tuziladi. 
Unsurlar va 
maket asosi aw aldan uyda tayyorlanadi. Unsurlarning shakli, nisbati va 
kattaliklari tayyorlanayotganda kompozitsiyadagi b arch a unsurlarning 
uyg‘unlikdagi o ‘zaro bog‘liqligi yodda tutilishi lozim. U nsurlarning fazoda- 
gi holatlari shartli ravishda odam jussasi orqali belgilanadi.
Vazifa uchun kerakli bo'ladigan narsalar: (shartli ravishda) maket asosi 
20x30 sm o ‘lchamli planshet, bu o ‘lcham zarur hollarda o'zgarishi mumkin; 
aw aldan tayyorlab qo‘yilgan to 'g 'ri to ‘rtburchaklar (kub, parallelepiped), 
silindr, shar, piramida va hokazo; ixtiyoriy shakldagi unsurlardan taxmi- 
nan 7—9 dona bo'lishi m um kin. Unsurlar o ‘lcham i m aket asosining 
o ‘lchamlari bilan mutanosib bo'lishi kerak.
2-klauzura.
K O M POZITSIY A ASOSIY TU RLA RINING
0 ‘Z A R 0 B O G ‘LIQ LIG I
Kompozitsiya turlarining biridan ikkinchisiga o ‘tish bosqichlari baja- 
riladi, ya’ni:
a) frontal kompozitsiyadan hajmiy kompazisiyaga;
b) frontal kompozitsiyadan fazoviy kompazisiyaga;
d) hajmiy kompozitsiyadan fazoviy kompozitsiyaga o ‘tiladi.
Unsurlarni o‘rin almashtirish yo‘li bilan bir kom pozitsiya turini ik- 
kinchi kompozitsiya turiga aylantiriladi. Vazifani bajarishda kompozitsiya 
ko‘rinishining buzilishi va yangi k o £rinishi tashkil topishi bosqichlari qayd 
etiladi. Masalan, frontal kompozitsiya dastlabki hoi qilib olinadi va uni bir 
necha bosqichda hajmiy yoki fazoviy kompozitsiyaga aylantiriladi. Hajmiy va
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

fazoviy kompozitsiya turlari dastlabki hoi sifatida qabul qilingan hollarda 
ham yuqoridagilarga o'xshash ishlar amalga oshiriladi.
Klauzura uchun kerak bo‘ladigan narsalar: planshet va unsurlar, ular- 
ning o ‘lcham va shakllari talabaning ixtiyoriga ko‘ra tayyorlanadi.