Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari


в р а щ е н и я ” ) d eyilad i. A y la n ish orq a li shakllar bir n e c h a karra o ‘z - o ‘ziga



Download 6,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/62
Sana14.06.2022
Hajmi6,43 Mb.
#667162
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   62
Bog'liq
Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari (X.Po\'latov va b.)

в р а щ е н и я ” ) d eyilad i. A y la n ish orq a li shakllar bir n e c h a karra o ‘z - o ‘ziga
kirishib ketadi. Bunday kirishishlar sim m etriya karrasi d e y ila d i. Buxorodagi
S o m o n iy la r maqbarasi t o ‘rt karra sim m etriyaga ega. M aq b ara tarzi gum baz
c h o ‘q q isid an o ‘tgan aylanish o ‘qi atrofida to'rt karra k irish ish h osil qiladi.
Jarq o‘rg‘on d agi m inoraning g-arovlari (silin d rsim on sh a k lla ri) o ‘n olti karra
sim m etriyaga ega. Bu in sh o o td a g ‘arov o ‘n o lti m arta tak rorlan ad i.
Sim m etriyaning xususiy k o ‘rin ish i k o ‘chirm a sim m etriy a d ir. U n d a shakl
biror o ‘q b o ly ic h a k o ‘chib takrorlanadi. Shakllar orasidagi m a so fa “ k o ‘chish
davri^ d eb n om lan ad i. K.olc h m a sim m etriy a g a m iso l tariq a sid a masjidlar
ayvon larid agi ustunlar q atorini y o k i tak rorlan u vch i n a q sh sh ak llarin i kel-
tirish m u m k in . X ullas, k o ‘c h m a sim m etriy a o d d iy m etrik q atordir.
K o 'c h ish o ‘qi sim m etriy a n in g m urakkab x illa rin i vu ju d ga keltiradi.
K o ‘c h ish o ‘qi aylanish o lqi b ila n b iriksa, v in ts im o n sim m e tr iy a n in g yor-
qin m isoli tariqasida masjid m in oralam in g ichidagi zin a la m i keltirish mumkin.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Hajmiy-fazoviy shakl bir yoki bir necha tekisliklarda parallel bo‘lmagan 
ko'chish o ‘qlarida hosil bo‘lishi mumkin. Misol tariqasida Toshkentdagi 
“0 ‘zbekiston” mehmonxonasining old tarzini keltirish o ‘rinlidir. Unda kvad- 
rat shakldagi unsurlar o ‘zaro birikib chiroyli panjara hosil qiladi.
Jahon va 0 ‘rta Osiyo arxitekturasida bir inshootning o‘zida simmetriya- 
ning turli xillari qo‘llanilishini kuzatish mumkin. Masalan, Buxorodagi 
Abdulazizxon madrasasining bosh tarzida ko‘p o‘qli simmetriya qo'llanilgan. 
Peshtoq ravog‘idan o ‘tgan o ‘q markaziy bo‘lib, u butun tarzni teng ikki 
qismga taqsimlagan. Markaziy o ‘q ahamiyati gumbazlaming shakllari ham- 
da burchaklardagi guldastalar vositasida mustahkamlanadi. Yon tomoniarida 
esa yordam chi o ‘qlar qo‘llanilgan. Peshtoq ravogMning ichidagi kichikroq 
ravoqlar ko‘chm a simmetriya qo'llanilganligidan dalolat beradi.

Download 6,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish