Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

 
Kerakli jihozlar
:
 
gerbariylar, o‘simliklarning aniqla-
gichi, rasmlar, jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, 
to‘pmevalar, ildiz mevalar, urug‘lar, lupa, pintset, 
preproval nina va boshqalar. 
Nazariy tushuncha:
 
Bu oila 80 ta turkum va 2000 
dan ortiq turni o‘z ichiga olib bir yoki ko‘p yillik o‘t, 
chala buta, buta ba`zan tropik mintaqalarda uchray-
digan kichik daraxt o‘simliklardir. Oilaning o‘ziga xos 
xususiyatlaridan biri, urug‘larning perspermli va mur-
takning bukilgan holda, ya`ni kampilotrop bo‘lishdir. 
Barglari oddiy butun poyaga qarama-qarshi joylashgan, 
yonbargchasiz, ba`zan pardasimon yon-bargchalidir. 
To‘pgullari ko‘pincha dixaziy tipida bo‘lib, ba`zan 
yakka holida bo‘lishi ham mumkin. Gullari to‘g‘ri 5 
a`zoli, 2 jinsli. Gul qo‘rg‘oni murakkab, gulkosa va 
gultojibarglarga ajralgan, ba`zan oddiy, changchilari 5–
10 ta, urug‘chisi 1–4 yoki 5 ta meva bargchalarining 
birikib o‘sishidan hosil bo‘lgan. Tugunchasi ustki, bir 
uyali. Urug‘kurtak ko‘p sonli. Mevasi ko‘pincha 

---

61 
tishchalar yoki pallalar bilan ochiladigan ko‘sakcha, 
ba`zan yong‘oqcha yoki rezavor mevadir. 
Ahamiyati:
Bu oila vakillari orasida manzara beruv-
chi o‘simlik turlari uchraydi. Ulardan bir qancha 
navlar yetishtirilib chiqarilgan. Ular o‘zining ajoyib 
ko‘rinishi tufayli ko‘pdan beri ekib o‘strilib kelin-
moqda. Etmak o‘simligining ildizi tarkibida saponin 
deb ataluvchi modda uchraydi. Undan ko‘pik hosil 
qilishda, nisholda, holva va boshqa mahsulotlar 
tayyorlashda foydalaniladi. Shuningdek, jun gazla-
malarni yuvishda ham ishlatiladi. 
16-rasm
. Yulduzo‘t. 1-Dixatomik shoxlangan gulli novda; 2-gulli 
novdaning pastki qismi; 3-ururchi; 4-gultojibargi; 5-changchilar va 
urug‘chi; 6-kosachabargi