Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari

Isbotlash va munozara. Isbotlash mantiqiy amalining asosiy maqsadi muhokamaga qo‘yilgan tezisning chinligini asoslashdir.

• Isbotlash va munozara. Isbotlash mantiqiy amalining asosiy maqsadi muhokamaga qo‘yilgan tezisning chinligini asoslashdir.
• Chinligi isbotlanishi lozim bo‘lgan har qanday tezis bahs va munozara jarayonida asoslanadi. Shuning uchun ham munozara bilimlarning rivojlanishida muhim amaliy vosita bo‘lib, haqiqatni aniqlashning shakli sifatida ahamiyatlidir.
• Munozara orqali hal etiladigan muammoning ilmiy yoki hayotiy bo‘lishi munozarada ishtirok etayotgan tomonlarning fan va tajriba bilan bog‘liqlik darajasi, mantiqiy qoida va qonuniyatlardan foydalanish ko‘nikmalari bilan bog‘liqdir.
• Munozaraning ikki asosiy turi mavjud. Bu – bahs va tortishuvdir.
• Bahs – fikrlar to‘qnashuvi bo‘lib, munozara jarayonida muxoliflar muhokama etilayotgan muammoni o‘z nuqtayi nazari bo‘yicha asoslab, bir-birining dalillarini inkor etadi. To‘g‘ri bahs yuritishning talablari sifatida zaruriyatsiz bahslashmaslik, mavzusiz bahs yuritmaslik yoki bahs davomida mavzudan chetga chiqmaslik, uni o‘zgartirmaslik, mantiqiy qonun-qoidalarga amal qilish, mantiqiy ziddiyatlarni aniqlash va bartaraf etish, to‘g‘ri asoslangan isbotlarni tan olish va bahsni o‘z vaqtida to‘xtata olish kabi bir qator qonun-qoidalarni ko‘rsatishimiz mumkin. Bahs yuritishning bunday qonun-qoidalariga amal qilish o‘z navbatida fikrlash madaniyatini oshirishga imkon beradi.