Arab tili fonetikasi va uning tasnifi

                       “ظ”emfatik undosh tovushi haqida. 

ظ  emfatik  undosh  tovushi  hosil  bo‘lish  o‘rniga  ko‘ra  til  oldi,  hosil  bo‘lish 

usuliga ko‘ra sirg‘aluvchi, ovozning ishtirokiga ko‘ra jaranglidir. Bu tovushni 

to‘g‘ri  talaffuz  qilish  uchun  tilning  uchini  yuqori  va  pastki  tishlar  orasidan 

tashqariga  biroz  chiqarish  kerak.  Uning  talaffuzi  bo‘g‘iqdir.  ظ    t  ham  zarb 

bilan aytiluvchi tovushdir. 

ظ  undosh  tovushi  ham,  boshqa  emfatik  tovushlar  kabi  unli  va  undosh 

tovushlarga ta’sir qiladi. 

                      “ث” va “ذ “ undosh tovushlari haqida. 

---

 

16 

Bu  tovushlar  hosil  bo‘lish  o‘rniga  ko‘ra  bir  xil  til  oldi,  hosil  bo‘lish  usuliga 

ko‘ra sirg‘aluvchi, ovozning ishtirokiga ko‘ra ث va jarangsiz bo‘lsa, ذ  tovushi 

esa  jaranglidir.  Bu  tovushlarni  to‘g‘ri  talaffuz  qilish  uchun  tilning  uchini 

yuqori va pastki tishlar orasiga qo’yib talaffuz qilishimiz kerak bo’ladi. 

                      Lab-lab undosh tovushi “و” haqida. 

و,  undosh  tovushi  hosil  bo‘lish  o‘rniga  ko‘ra  lablangan  hosil  bo‘lish  usuliga 

ko‘ra sirg‘aluvchi, ovozning ishtirokiga ko‘ra jaranglidir. Bu  tovushni to‘g‘ri 

talaffuz  qilish  uchun  ikki  lab  o‘ta  yumaloq  va  toraytirilgan  holda  oldinga 

suriladi.  Tilning  orqa  qismi  esa  yumshoq  tanglayga  ko‘tariladi.  Lablar  va  til 

talaffuz  jarayonida  taranglashadi.  [و]  undosh  tovushini  talaffuzida  ovoz 

paychalari ishtirok etib, tebranadi va jarangli tovushni hosil qiladi. Bu tovush 

o‘zbek tilidagi [v] tovushidan hosil bo‘lish o‘rniga ko‘ra farq  qiladi. O‘zbek 

tilidagi  [v]  lab-  tish  tovushidir.  Arab  tilidagi  [و]  esa  ikki  labning  o‘zaro 

yaqinlashuvidan hosil bo‘luvchi lab-lab tovushi hisoblanadi.