Arab tili fonetikasi va uning tasnifi

 

 

 

 

 

                                                     

 

 

 

 

---

 

22 

 

 

 

                                                      XULOSA 

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak. Arab tili fonetikasiga juda katta e’tibor 

qaratgan holda o’rganishimiz zarur ekan chunki Arab tilidagi ko’plab fonema 

va harflarni O’zbek tilida uchratmaymiz bu esa o’z navbatida o’rganuvchiga 

qiyinchiliklar tug’diradi. Har bir so’zning harakatlari ham uning mazmuniga 

jiddiy ta’sir o’tkazadi, oddiy bir unlini cho’zish ya’ni maddlarga ham 

e’tiborizlik ulkan xatolarga olib kelishi mumkin ekan. O`zbek va Arab tillari 

fonetikasi o`rtasida bir-biriga o`xshash jihatlarini ham farqli jihatlarini ham 

uchratishimiz mumkinligini bilib oldik, Xususan,  ilmiy  izlanishlar  sohasida  

o’zini  o’zi  boshqarish  hamda  ilmiy tadqiqotlarni davlat tomonidan 

rejalashtirish prinsiplaridir. Davlat  tomonidan  rejalashtirish,  albatta,  faqat  

uning  tasarufidagi mahkamalar  va  institutlarga  taalluqli  bo’lib,  boshqa  

shakldagi  mulk munosabatlriga  asoslangan  tashkilotlar  uchun  tavsiya  

maqomiga  ega.Bunday yondashish mamlakatimizda yangidan shakllanib 

kelayotgan ilmiy tadqiqotlar  sohasidagi  turli  yo’nalishlarni  hisobga  olish  

asosida  kelib chiqmoqda. 

Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, ma’lum qolipdagi va turdagi 

otlarning siniq ko‘pliklari aniq va qat’iy morfologik andozalar asosida va 

ba’zilari bir muncha barqaror bo‘lmagan andozalar asosida yasalishi mumkin. 

---

 

23 

Siniq ko‘plik qoliplarini barqaror – mutloq va nisbatan barqaror 

qoliplarga bo‘lish mumkin. Ularni bilish esa arab tilini mukammal va 

to‘laqonli egallashda muhim ahamiyat kasb etadi. G'arb dunyosi musulmon 

olami bilan muloqotga kirishishi mumkin. Yaqinda Al-Azhar Dubay amirligi 

valiahd shahzodasi va Birlashgan Arab Amirliklarining mudofaa vaziri 

homiyligida 5 million dollarlik yangi Al-Azhar qo'lyozma kutubxonasi 

loyihasini boshladi. 

Agar Misrda oliy ma'lumot olishning ikki yo'nalishini taqqoslasak, u holda 

miqyosi, tashkiliyligi, jamiyatdagi ahamiyati va obro'si jihatidan, moddiy 

xarajatlar nuqtai nazaridan diniy ta'lim foyda keltiradi. 

Xulosa  qilib  aytganda,  Arab  mamlakatlaridagi  oliy  ma'lumot  chuqur  va 

qadimiy ilmiy ildizlarga ega. Shunga qaramay, u hozirgi paytda, avvalambor, 

mintaqadagi  siyosiy  beqarorlik  tufayli  ulkan  qiyinchiliklarni  boshdan 

kechirmoqda.  Ko'pgina  arab  davlatlari  ushbu  sohada  Evropa  Ittifoqi  va 

Qo'shma Shtatlar bilan hamkorlikni boshqaradilar. Afsuski, hozirda chet elda 

tahsil olayotgan barcha arab talabalarining ahamiyatsiz qismi Rossiyaga to'g'ri 

keladi - atigi 3%. Hozirda arab mamlakatlaridagi oliy ma'lumotga Frantsiya va 

AQSh ta'lim tizimlari katta ta'sir ko'rsatmoqda. So'nggi paytlarda arablarning 

ta'lim  tizimlarining  o'zaro  ta'siri  kuchaygan.    Shuningdek,  o’zbek  xalqi  

arablar  kabi  boshqa    xalqlarning  rivojlanishi  uchun  ham    o’rta    asrlardan 

buyon hissa qo’shib kelmoqda.  

Bugungi kunda arab davalatlari bilan  ham iqtisodiy ham madaniy aloqalarni 

rivojlantirish uchun albatta  davlatlararo aloqalar kelishuvlar muhim sanaladi. 

---

 

24 

Shu  o’rinda  aytib  o'tishimiz  joizki,  davlatlar  ortasidagi  yaxshi  aloqalar, 

albatta,  aniq  va  diplomatik  aloqalarga  borib  taqaladi.    Bu  o’rinda  millatlar 

madaniyati,  tili,  urf  odatlarini  bilish  juda  muhim  omildir.  Shu  o’rinda  tilga 

to'xtaladigan  bo’lsak,    arab  tilidagi  har  bir  tovush  o’zining  o'xshashligi  va 

ohang  jihatidan  bir  biriga  juda  yaqinligi  bilan  ajralib  turadi.  Avvalo  har  bir 

so'zni  aniq  va  tushunarli  tarzda  bayon  etish  va  tushunish  uchun  dastlab 

qiladigan ishimiz  arab alifbosini to'liq chuqir o'rganish bo'lishi lozim, chunki 

o'xshash  tovushlar  bilan  umuman  aks  manoli  so'zlarni  ham  ishlatib 

qo'yishimiz  mumkin.  Shuning  uchun  arab  tovushlari  mahraji  uning  talaffuz 

etilish o'rni chuqur ahamiyatlidir.