Қарақалпақ МӘмлекетлик университети экономика кафедрасы микроэкономика пәнинен

TU, yutel
Малина, кг
1	2	3	4	5
Жүзим,кг	1	30	40	48	55	60
	2	35	45	53	60	64
	3	39	49	57	X	67
	4	42	52	60	Y	69
	5	45	55	62	Z	70

1. 
   X,Y,Z лардың алыўы мүмкин болған қунларын табың?
   
2. 
   X,Y,Z алыўы мүмкин болған пүтин саннан ибарат 1 мысал келтириң.
   

16.Фатиманың 35 000 сўм қаржы бар. Ол мийманлар келиўи қатнасығы пенен үйине торт алмақшы. Мийманлар ҳәм шаңарағының торт жеўден алатуғын улыўма пайдалылығы (TU), шекли пайдалылығы (MU) төменде сәўлелендирилген таблица мағлыўматларында келтирилген пул муғдары пенен өлшейди.

Тортлар саны	Мийманлар		Шаңарағы
	TU	MU	TU	MU
1	80	80	120
2	140			90
3	190	50		60
4	235		300
5		35	310

Егер торт баҳасы 4000 сумға тең болса, бас кетеклерди толтырың ҳәм Фатима ушын ең мақул жолын таңлаң.


17. MU(x)=16/x, MU(y)=9/y, бул жерде x ҳәм y – A ҳәм B затлардың саны.

1. 
   Ойлайық сизде бул еки товарды қәлегениңше алыў имканияты бар болса, ең көп алыўыңыз мүмкин болған пайдалылық муғдарын анықлаң.
   
2. 
   P_X=800, P_y=600. Егер сизиң есабыңызда 10000 сўм пул болса, максимал пайдалылықты тамийинлеў ушын ҳәр бир өнимнен қаншадан алыўыңыз керек?
   

18. Тутыныўшының пайдалылық функциясы төмендегише берилген: ОЛ(X,Y)=2X×Y^1/2,дәрамат болса 100 000 сумға тең. Ол максимал пайдалылығын тәмийинлеўи ушын:

1. 
   егер P_X=500 сўм, P_Y=100 сўм болса, X товардан қанша алынады?
   
2. 
   базардағы өзгерислер арқалы P_x=200 сумға тең болса, X товардан қанша алынады?
   

19. Тутыныўшының оптимал тутыныў комлпекси x 1000 ҳәм y 6000. Тутыныўшының дәраматы 600000 сумға тең болса, товарлар баҳасы анықлансын. Тутыныўшының пайдалылық функциялары төмендегише берилген:
1) ОЛ 2XY
2)
3)


20. Тутыныў комплекслери берилген (400; 0) ҳәм (200; 120). Олардың қунлары бир-бирине тең ҳәм 1200 сумды пайда етеди.
a) товарлар баҳасы табылсын;
b) Бюджет теңлемесин жазың ҳәм бюджет сызығын тәрийплең.
21. Тутыныўшы пайдалылық функциясы ОЛ(X,Y)=X×Y көринисинде берилген, бул жерде X- кофе муғдары, Y- қаймақ муғдары граммда. Кофеден 60 грамм, қаймақтан 25 грамм алынса шекли пайдалылық қандай болады?
V БАП. ӨНДИРИС ТЕОРИЯСЫ

Темаға тийисли мәселе ҳәм тапсырмаларының үлгили шешимлери


1. Өндирис функциясы . Жалпы қәрежет 30 $ ге тең. Мийнет баҳасы 4 $, капитал баҳасы 5 $ болса, максимал өним өндиристи тәмийинлейтуғын ресурслар қәрежети анықлансын.


Шешими:

Тең салмақлылық точкада:
Изокоста теңлемесы:
Демек,
муғдарда сарыпланады.
Жуўап: мийнет 6 бирлик капитал 5 бирлик сарыпланғанда максимал өним ислеп шығарылады.


2. Ойлайық, балалар ойыншықларын өндирис ушын исши күши өзгериўшең тәсир деп қаралсын. Қысқа мүддетли аралықта өндирис функциясы төмендегиге тең болсын, Q = 100 + 64L - 4L². Кәрхана админиятрациясы өз алдына бир суткада максимал өним өндирис ушын неше бирлик өзгериўшең фактордан пайдаланыў зәрүрлигин мақсет етип қойды?


Шешими:
Бизге белгили, максимал өндирис көлеми өзгериўшең фактордың шекли өнимдарлығы нолге тең болғанда тәмийинленеди MP_L = 0. Соның ушын биз мийнет факторының шекли өнимдарлығы (өнимдарлығы)ды табыў ушын өндирис функциясынан жеке өним алып оны нолге теңлестиремиз. . Бизиң мысалымызда (100 + 64L – 4L²)^' = 0
64 – 8L = 0
L = 8. сондай етип 8 бирлик мийнеттен пайдаланғанымызда максимал өндирис көлеми тәмийинленеди.
Q = 100 + 64L – 4L² = 100 + 64 ∙ 8 – 4 ∙ 8² = 356 ойыншық бир суткада ислеп шығарылады.
Жуўап: 8 бирлик


3. Өндирис функциясы төмендеги көринисинде берилген: Q = K^0,5L. 16 бирлик капитал 8 бирлик мийнеттен пайдаланылғанда шекли технологиялық алмастырыў нормасы, яғный капиталды мийнет факторы пенен алмастырыў нормасы неге тең болады?
Шешими:
(Факторларды) шекли технологиялық алмастырыў нормасы факторлардың шекли өнимлери салыстырмасына теңлигин жақсы билесиз, яғный MRTS_LK = -MP_L / MP_K. Сондай екен, берилген санлар тийкарында факторлардың шекли өнимин табыўға ҳәрекет етемиз. Шекли өним сол факторлардан алынған жеке өнимге тең болып табылады.




Демек, өндиристе қосымша бирлик мийнет факторын киритилиў ҳәм 4 бирлик капитал факторын қысқартырыў арқалы өндирис көлемин сақлап қалыў мүмкин, деп тәрийп бериледи.


4. Айтайық, капиталға байланыс өндирис эластиклиги 0,6 ге, мийнетке байланыс эластиклик коэффициенти 0,3 ге тең болсын. Егер, мийнет факторы 10 %ге қысқарса, капиталды болса 5 %ге асырылса, өндирис қандай өзгереди?