Қарақалпақ халық ертеклери

Мийнет ҳаққында нақыл-мақаллар

Мийнеттиң кӛзин тапқан, Бахыттың ӛзин табады.

Ериншектиң еки досты бар, Бири уйқы, бири күлки.

Ақылының кемлигин, Күлки менен жеткерер,

Ырысқалының кемлигин, Уйқы менен жеткерер.

Мийнет пенен рәҳәт, Екеўи де барабар.

Ең гӛззаллық ақыл менен мийнетте, Солар ғана жеткереди зийнетке.

«Ҳарма» деген белге қуўат,

«Бар бол» деген бәринен зыят.

Ерте турған жигиттиң ырысы артық, Ерте турған қатынның бир иси артық.

Кӛп жумысқа қыйналсаң, Машақатқа тап боларсаң, Азға қанаат етпесең, Оған да зар боларсаң.

Исти билип исле, Ақылды қосып исле.

Мийнет етпей елге ӛкпелеме, Тӛгин тӛкпей жерге ӛкпелеме.

Адам мийнети менен сулыў.

Адамның келбети ҳәм кӛрки – мийнет.

2. Дийқаншылық ҳаққында нақыл-мақаллар

Арпа, бийдай ас екен, Алтын, гүмис тас екен.

Жалғыз тайды үйреткен, Сейис болып аталмас,

Жалғыз терек кӛгерткен, Бағман болып аталмас.

Биймезгил жаўған қар, Жерге түспей ерийди, Ерте кӛмсең ураны,

Жаздан ӛтсе ширийди.

Ексең жерди қандырып, Аласаң ӛним жандырып.

Жер айдасаң гүз айда, Гүз айдамасаң, жүз айда.

Сағадағы суў ишеди, Аяқтағы уў ишеди.

Елге бир нәўбет, Жерге бир нәўбет.

Кимниң тарысы писсе, Соның таўығы.

Заманы бирдиң ҳамалы бир, Қырманы бирдиң самалы бир.

Тамшы тамып жаўын болмас, Ийт түйнектен қаўын болмас.

Таўға жемис питипти,

Жеп кетейик немиз кетипти.

Тикенексиз гүл болмас, Машақатсыз бахыт болмас.

3. Мал шарўашылығы ҳаққында нақыл-мақаллар

Аласаны атқа санама, Жақсыны жатқа санама.

Айғырды неден қойсаң, Атты да соннан минесең.

Ат қәдирин жоқ билер, Ас қәдирин тоқ билер.

Ат минбеген ат минсе, Шаба-шаба ӛлтирер, Тон киймеген тон кийсе, Силке-силке тоздырар.

Мал адамның баўыр ети. Қойлы бай қурлы бай,
Жылқылы бай сылдыр бай.

Мал жыйнасаң қонысын тап, Ас жыйнасаң ыдысын тап.

Ешки егиз туўып қойдан аспас, Ийт сегиз туўып елден аспас.

Ортақ ӛгизден ӛз бузаўым жақсы. Жақсы аттың жасын сорама.

Жүйрик сынынан айрылар жалы кетсе, Жигит сынынан айрылар малы кетсе.
Қой семирсе, қабырғасы киширейеди. Аттың адымы үлкен,
Түйениң табаны үлкен.

Жайлаўы отлы болса, Малы сүтли болады.

4.