Aqliy va jismoniy rivojlanishida muammosi bo’lgan bolalar

Bola tugilganda beriladigan nafaqa- davlat ijtimoiy sug’urtasi bo’yicha bola tug’ilganda beriladigan bir martalik nafaqa. Bola tugilganda beriladigan nafaqa O’z. Res hududida belgilangan eng kam oylik ish haqining 2 barabari miqdorida beriladi.

Bola huquqlari – inson huquqlari bolaga nisbatan qo’llanilishi. Bu sohadagi maxsus normalarning ishlab chiqilisi, bolaning jamiyatdagi alohida holati, ularning oiladagi o’rni, yoshi bilan bog’liq maxsus huquqlarning hamma davlat qonunchiligida belgilanmagan voyaga yetmaganlar huquqlarining barchasiga ega emasligidan kelib chiqadi. Bola huquqlari sohasida tegishli xalqaro hujjatlarning ko’pchiligi u yoki bu doirada bolalarga tegishlidir.

Bola huquqlari to’g’risida konvensiya – 54-moddadan iborat ushbu xalqaro hujjat 1989 yil 20 noyabrda BMT Bosh Assambleyasining 44/25-son resolyutsiyasiga muvofiq qabul qilingan bo’lib , u 19990 yil kuchga kirgan. B. x. t. k. bolalar huquqlarini hamma joyda amalga oshirish maqsadida ishlab chiqilgan inson huquqlari borasidagi xalqaro shartnoma hisoblanadi. U butun jahondagi barcha mamlakatlar tomonidan ratifikatsiya qilingan. Konvensiyani ratifikatsiya qilgan mamlakatlar ko’ngilli tarzda zimmalariga B. x. t. k. qoidalarini mamuriy, qonunchilik sud va boshqa chora tadbirlar yordamida hayotga tatbiq etish majburiyatini oladilar. O’n nafar mustaqil , saylab qo’yiladigan inson huquqlari bo’yicha xalqaro ekpertdan tashkil topgan BMTning bolalar huquqlari bo’yicha qo’mitasi mazkur huquqlarga amal qilinishini tekshirib turadi. B. x. t. k. asosiy prinsplari bolalarning barcha huquqlarini ularning eng yaxshi manfaatlaridan kelib chiqib kamsitilmasdan ta’minlanishini targ’ib etadi (2-modda); bolalar o’z hayotilarini barcha jabxalarida, jumladan, jismoniy, ruhiy, aqliy, ijtimoiy va madaniy sohalarda yashash va rivojlanish huquqga egadirlar(6-27-moddalar); bolalarga tegishli hamma qarorlar yoki harakatlarda bolalarning manfaatlari va fikrlari hisobga olinishi kerak(3-modda). B. x. t. k.ni O’z. Res 1992 yilda ratifikatsiya qilgan (O’z. Res Oliy Kengashining 1992 yil 9 dekabrdagi 757-x qarori).