Aqli zaif bolalarning bog’langan nutqini rivojlantirish bo’yicha korreksion ish

 

40 

nutqini  shakllantirishga  qaratilgan  korreksion  –  pedagogik  ish  tizimi 

muammosining o’ziga xosligi quyidagi yetakchi omillarni ham taqazo etadi: 

- korreksion  –  logopedik  ta’limni  tashkil  etishda  bolaga  u  yoki  bu 

funksiyalarning mavjud emasligi nuqtai nazaridan turib emas, balki unda saqlanib 

qolgan iqtidorlar, mavjud imkoniyatlar nuqtai nazaridan turib yondashish lozimki, 

toki  manashularga  asoslanib  u  yoki  bu  korreksion  masalalarni  hal  qilish  mumkin 

bo’lsin; 

- aqli zaif bolalarning lug’at boyligini rivojlantirishda maxsus tanlab olingan 

vazifalar tizimi ulardagi qiziqishni rag’batlantiruvchi omil bo’lib xizmat qiladi; 

- aqli  zaif  bolalarning  bog’langan  nutqini  rivojlantirish  mashg’ulotlarda  turli 

muloqot  shakllari  tashkil  etilishi  g’oyat  muhim.  Tarbiyaviy  masalalarni  amalga 

oshirishda  bolalarning  barcha  ishlarining  monitoringni  olib  borilishi  (dastlabki 

joriy va yakuniy nazorat) ijobiy samara beradi. Bunda bolalarning natijalarini sifat 

jihatdan tavsiflashga ko’proq o’rin ajratish lozim; 

- korreksion – logopedik faoliyatda bolalarda refleksiyani yuzaga keltirish, o’z 

– o’zini korreksiya qilishga intilishga qaratilgan usullarni rejalashtirish va amalga 

oshirish zarur; 

- aqli  zaif  bolalar  bog’langan  nutqini  rivojlantirish  mashg’ulotlarida  amaliy 

yondashuv tomonidan turib amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir; 

- aqli  zaif  bolalar  bog’langan  nutqini  rivojlantirish  mashg’ulotlarda  o’quv  – 

amaliy faoliyatining shakllanishi yondashuvga asoslanadi, tabaqaviy til tizimining 

turli  darajadagi  elementlarining  o’zaro  aloqasini  hisobga  oladi.  Leksikani 

muvaffaqiyatli egallash uchun nutqning fonetik – fonematik tomonini ham aqli zaif 

bolalar  lug’at  boyligini  rivojlantirishda  uning  nutqiy  va  individual  rivojlanishini 

hisobga olinishi katta ahamiyatga ega; 

- bolalar  vazifalarni  mustaqil  bajarayotganlarida  pedagog  tomonidan 

ko’rsatiladigan  yordam  yuzaga  kelayotgan  qiyinchiliklarning  xarakteri  va 

darajasidan  kelib  chiqadi.  Bunda  yordamning  rag’batlantiruvchi  (emotsional), 

yo’naltiruvchi va tashkillashtiruvchi turlari qo’llanadi. 

---