Аплв1тот1 Jill. V b tk kaffTAlv grant bulalari

Elen bilan Meri aravadan tushdilar, och-yalang‘och yerliklarga mehribonlik bilan qo‘l cho‘zib, ularga ovqat berdilar. Yerliklar ochko‘zlik bilan ovqatga tashlandilar.

1Tatuirov ka — yuvilmaydigan, ketmaydigan bo‘yoq bilan badanga solingan bezak, rasm.

381

Sayohatchi ayollarimiz ayniqsa yow oyi xotinlarga qattiq achindilar. Avstraliyalik ayolning holini hech narsa bilan solishtirib bo‘lmaydi. 0 ‘gay tabiat ularga zig‘ircha ham husn bermagan; ular qo‘poldan -qo‘pol erkak tomonidan o‘g ‘irlangan, tayoq bilan kaltakla-nishdan boshqa hech qanday sovg‘a-salomni bilmagan ojiza qullardir. Avstraliyalik xotin erga tekkandan keyin bevaqt va bot qarib qoladi: axir, ko'chmanchi-likning barcha og‘irliklari bechora xotinning zim-masiga tushadi-da. Bir manzildan ikkinchi manzilga ko‘chishda u qamishdan to‘qilgan belanchakda yotgan bolasinigina emas, balki erining ovga va baliq tutish-ga tegishli asboblarini ham, shuningdek o‘zi to‘r to'qiydigan phormium tenax o‘simligining quritilgan tolalarini ham ko‘tarib yurishga majbur. Bundan tashqari xotinlar oilaga ovqat topish g‘amini yeyishi kerak. U kaltakesak, dvuutrobka va ilonlarni ov qila-di, ba’zan ov qilayotgan narsasining ketidan daraxt-larning uchigacha chiqishga majbur bo'ladi. 0 ‘tinni ham u yoradi, chayla qurish uchun daraxt po'stini ham u shiladi. U tinchish nimaligini bilmaydi, xo'jayini — eridan qolgan salqit bilan tamaddi qiladi. Bu bechoralardan ba’zilari anchadan beri og'ziga ovqat tegmagan bo‘lsa kerak — allanarsaning urug‘i bilan qushlarni aldab tutmoqchi bo‘lar edi. Ular mis-dek qizib ketgan yerda biror qushning ushlab olish mumkin bo‘larli darajada yaqin kelishini kutib, soat-lab o'likday qimir etmay yotishga majbur edilar. Aftidan, yow oyi xotinlarning qush ovlash hunari bundan nariga o‘tmas, bunday oddiy hiylaga faqat Avstraliya qushlarigina ilinishi mumkin edi.
Bu orada sayohatchilarning yaxshi muomala qila-yotganliklarini ko‘rib, yowoyilar ularni o‘rab oldilar, shuning uchun oziq- ovqat zapasini talon-torojdan ehtiyot qilish zarurati tug'ildi.
Yowoyilar tanglaylarini taqillatib, hushtak chal-ganga o‘xshab so‘zlashar edilar. Ularning so'zlash-gani hayvonlarning qichqiriqlariga o‘xshar, lekin ba’zi -ba’zida ularning tilida ham shirin, yoqimli tovushlar eshitilib qolardi. Yerliklar «noki» degan so‘zni tez -tez ishlatardilar, bu so‘zni aytganda qil-gan harakatlariga qaraganda u «menga ber» degan ma’noni bildirar edi. Ular sayohatchilarning eng ikir-chikir narsalaridan tortib, barcha buyumlarini «ber» der edilar. Mister Olbinet aravaning yuk

382