Аплв1тот1 Jill. V b tk kaffTAlv grant bulalari

602

olgach, kema janub tarafga yo'lga chiqishi va Gorn burunini aylanib o‘tib, Atlantik okeanidan Shot-landiyaga yo‘l olishi mumkin.
Bu plan qabul qilingach, mexanik qozonlarga o‘t yoqish haqida buyruq oldi. Yarim soatdan keyin «Dunkan» Talkaguano ko'rfaziga yo‘l oldi. Kema oy-nadek yaltirab turgan okean yuzida suzib borardi, soat oltida Yangi Zelandiyaning oxirgi tog‘lari ufqni tutib ketgan kema tutuni ichida ko‘zdan yog‘ib bo'ldi.

Shunday qilib, vatanga qaytish boshlandi. Garri Grantni qidirib safarga chiqqan va endi uni topolmay qaytib ketayotgan mard odamlar uchun bu og‘ir edi! Safarga chiqishdan oldin Shotlandiyada shod-hurram va umidlarga to‘la bo'lgan «Dunkan» komandasining endi ruhi tushib ketgan va Yev-ropaga eng yomon kayfiyatda qaytmoqda edi. Mard matroslardan birontasi ham tez orada vatanga qaytib borishidan xursand emasdi, ular hammasi kapitan Grantni to-pishning iloji bo‘lsa, xatarli okean safarida yana uzoq vaqt yurishga tayyor edilar.
Yaqindagina Glenarvanni shodlik bilan «ura» deb qichqirib tabriklagan «Dunkan»da endi chuqur sukut cho'kdi. Yo'lovchilarning o‘zaro to‘xtovsiz gaplashishlari, ularni yo‘lda doim ovuntirib kelgan umumiy suhbatlar kesildi. Hamma o‘z holiga chekka-chekkaga chiqib ketgan, o‘z kayutasiga tiqilib olgan, «Dunkan» palubasida odam kamdan-kam ko‘rinadi.
Kema yo‘lovchilari boshlaridan kechirgan haya-jonni — shodlikni ham, g ‘am-g‘ussani ham, — darrov o'zida aks ettiradigan, birovga dalda berish uchun doim so‘z topa oladigan Paganel ham o‘shshayib jim yurardi. Geografiya olimi odamlar ko‘ziga deyarlik ko‘rinmasdi. Uning tabiatidagi sergaplik va fransuz-larga xos jonlilik o‘rnini indamaslik va umidsizlik ol-gandi. U, ko'rinishidan, o'rtoqlaridan ham ko'proq xafa edi. Glenarvan vaqti bilan yana kapitan Grantni qidirish ishlarini boshlash kerakligi to‘g‘risida gap ochsa, Paganel umdiini butunlay uzib qo‘yg&n> «Britaniya»da halokatga uchraganlar tamom halok bo‘lganiga ishonch hosil qilgan odamdek bosh chayqardi. U halokatga uchraganlarni butunlay yo‘q bo‘lib ketgan deb o‘ylashi ko‘rinib turar-di.