Ao = — j podV = -poVo 0

(
N
2
\ 
N T
N
2
[ P + ш а ) (V - Nb) = NT,
yoki, 
P = — — J) - — a.
(2.46)
2.7-m isol. Van der Waals gazining energiyasi Evaw ni toping.
Yechim.
Energiyaning differensiali uchun bodgan (2.41)-formulaga (2.22)-munosabatni ish- 
latamiz. Olingan formuladagi (dP/dT)y Van der Waals holat tenglamasi (2.46)-bo‘yicha
f d P \
_
N  
\ д Т J v ~ V - N b
ga teng. Natijada
clE = Cv dT + ^ d V  
V2
formulaga kelamiz. K o‘rinib turibdiki,
N‘2n
Evdw = Eid ----- — . 
(2.47)
Yana, bir qaytaramiz, termodinamik potensia.llar va ularning hosilalari 
orasidagi shu bobda. keltirib chiqarilgan munosabatlar umumiydir, ular ixtiyoriy 
makrosistemalar uchun o ‘rinlidir. 
Ammo ulardan ama.liy ma’lumotlarni 
olish uchun holat tenglamasi kerak. 
Holat tenglamasi termodinamika 
doirasida empirik yo‘ l bila.ngina. o ‘rnatilishi mumkin. Yuqorida. misol sifatida 
keltirilgan ideal gaz va Van der Waals gazlari uchun holat tenglamalari 
termodinamika. doirasida. tajribaviy yo‘ l bila.n tasdiqlangan postula.t kuchiga. 
ega. 
Keyingi boblarda. ko‘ra.mizki, bu holat tenglamalari statistik fizika. 
doirasida. a.sosiy mikroskopik tushunchalardan keltirib chiqariadi. 
Shu 
nuqta.i nazarda.n termodinamika. qonunlari chegaralangan xarakterga. ega., 
termodinamika. statistik fizikadan bir hususiy hoi sifatida. keltirib chiqariladi.
59