Anotatsiya kirish mavzuning asoslanganligi va dolzarbligi

3.3. Aktinometrik stansiyalarda (Termiz, Farg‘ona, Taxiatosh, Toshkent) yalpi radiatsiyaning ko‘p yillik o‘zgarishi
Ushbu bo‘limda aktinometrik stansiyalar bo‘yicha yalpi radiatsiyaning yillararo va bazaviy iqlimiy va joriy davrlardagi o‘zgarishi qarab chiqiladi.
Termiz aktinometrik stansiyasi. Termiz aktinometrik stansiyasida yalpi radiatsiyaning yillararo (1961-2015 yy) o‘zgarish grafigi keltirilgan (3.17-rasm).
3.17-rasmdan ko‘rinib turibdiki, Termiz aktinometrik stansiyasida 1961 yildan 1986 yillar oraliqda biroz ortgan bo‘lsa, 1986 yildan 2015 yilgacha yalpi radiatsiyaning kamayishi qayd etilgan. Umuman, yalpi radiatsiya 1961 yildan 2015 yilgacha bo‘lgan davr oralig‘ida kichik miqdorga kamayishi kuzatiladi.

3.17-rasm. Termiz aktinometrik stansiyasida kuzatilgan yalpi radiatsiya miqdorining yillararo o‘zgarish grafigi
3.18-rasmda bazaviy hamda joriy iqlimiy davrda yalpi radiatsiya miqdori taqqoslash grafigi keltirilgan.

3.18-rasm. Bazaviy va joriy iqlimiy davrda Termiz aktinometrik stansiyasida kuzatilgan yalpi radiatsiya miqdorining o‘zgarish grafigi

3.18-rasmda bazaviy iqlimiy davrda yalpi radiatsiya miqdorining ortganligini kuzatishimiz mumkin bo‘lsa, joriy iqlimiy davrda yalpi radiatsiya miqdorining kamayganligini ko‘rishimiz mumkin.

Farg‘ona aktinometrik stansiyasi. 3.19-rasmda yalpi radiatsiyaning yillararo (1961-2015 yy) o‘zgarish grafigi chizildi.

3.19-rasm. Farg‘ona aktinometrik stansiyasida kuzatilgan yalpi radiatsiya miqdorining yillararo o‘zgarish grafigi

3.19-rasmdan ko‘rinib turibdiki, Farg‘ona aktinometrik stansiyasida 1961 yildan 1971 yillar oraliqda keskin kamayishi qayd etilgan. 1972 yildan 1980 yilgacha yalpi radiatsiya ortgan. Keyingi yillarda yalpi radiatsiyaning sezilarsiz o‘zgarishi kuzatilgan. Umuman, yalpi radiatsiya 1961 yildan 2015 yilgacha bo‘lgan davr oralig‘ida kichik miqdorga ortishi kuzatilgan.
Farg‘ona aktinometrik stansiyasida yalpi radiatsiya bazaviy hamda joriy iqlimiy davrlardagi o‘zgarishlari tahlil qilinib ushbu o‘zgarishlar 3.20-rasmda berilgan.

3.20-rasm. Bazaviy va joriy iqlimiy davrda Farg‘ona aktinometrik stansiyasida kuzatilgan yalpi radiatsiya miqdorining o‘zgarish grafigi

3.20-rasmdan ko‘rinib turibdiki, bazaviy iqlimiy davrda yalpi radiatsiya miqdori keskin kamaygan bo‘lsa, joriy iqlimiy davrda yalpi radiatsiya miqdorining biroz kamayganligini ko‘rishimiz mumkin.