Anorganik, analitik, fizik va kolloid kimyo kafedrasi anorganik kimyo

8– ma’ruza
TUZLAR ERITMALARINING GIDROLIZI.
GIDROLIZ TURLARI, KONSTANTASI.
Reja:
1. Gidroliz tushunchasi;
2. Kuchli kislota va kuchli asoslardan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi;
3. Kuchli kislota va kuchsiz asosdan hosil bo’lgan tuslarning gidrolizi;
4. Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi;
5. Kuchsiz asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi;
6. Gidroliz konstantasi va darajasi;
7. Gidrolizning farmatsiyadagi ahamiyati.
Tayanch so’zlar: gidroliz. Gidroliz turlari, mxanizmi, gidroliz daragasi va konstantasi, ,irgalikdagi gidroliz.
Ajratilgan vaqt- 2 soat.
Maruzaning maqsadi- eritmadagi ionlar muvozanatini o’rganish va tuzlar eritmalaridagi gidroliz jarayonlarini tushunishdan iboratdir.
Adabiyotlar:
1. Q. A. Axmedov, A. T. Jalilov, Umumiy va anorganik kimyo, Tashkent,2006,390 b.
2.Ю.А. Ершов,Общая химия,М., Высшая школа,2003 г. 390 с.
3.Umumiy va anorganik kimyodan amaliy mashg’lotlar.Farmatsevtika institute talabalari uchun/ mualliflar: S.N.Aminov?R.Aristanbekov, H.R.To’xtaev va boshqalar, Toshkent,2005. 368 b.
4.N.A.Parpiyev,A.G.Muftaqov,H.R.Rahimov , Anorganik kimyo- Toshkent. ”O’zbekiston”, 2003.-428 b. 
5.N.S.Axmetov,Obshaya i neorganicheskya ximiya. Uchebnik dlya VUZov,
Vыsshaya shk. 1981. 679 s.
6.E.T.Oganesyan Neorganicheskaya ximiya. Uchebnik dlya VUZov po spe-
tsialnosti Farmatsiya.- M. Vыssh. shk. 1984. 384 s.
7.N.L.Glinka,Obshaya ximiya. Uchebnoe posobie dlya VUZov.- L.Ximiya
1980, 780 s.
8. H.R.Rahimov , Anorganik kimyo T., O’qituvchi. 1984. 422 s.
9. H.R.To’xtayev, Anorganik kimyo ma’ruzalar matni. Toshkent,2001.244 b.
Tuz ionlarining suv bilan ta’sirlashib kuchsiz elektrolit hosil qilish reaksiyasiga tuzlar gidrolizi deyiladi. Barcha tuzlarni ularni hosil qilgan asos va kislotaning kuchiga qarab to’rtga bo’lish mumkin.
1. Kuchli asos va kuchli kislotalardan hosil bo’lgan tuzlar gidrolizga uchramaydi, ya’ni ularning ionlari suv bilan ta’sirlashib kuchsiz elektrolitlar hosil qilmaydi.
2. Kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil bo’lgan tuzlar kation bo’yicha gidrolizlanadi, eritma muhiti kislotali bo’ladi. Agar kuchsiz asos bir kislotali bo’lsa, gidroliz reaktsiyasi bir bosqichdan iborat bo’lib, bunda kuchsiz asos va kuchli kislota hosil bo’ladi.