Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Galantamin gidrobromid 
(Galantamini hydrobromidum). Sin: Nivalin. 0,5 % li 
eritmasi 1 ml dan solingan ampulalarda , o‘rovida 10 tadan chiqariladi. 
Miastcniya, miopatiya, nevritlar tufayli sezgi va harakat funksiyalarining buzilish; 
zaruriyat bo‘lganida anesteziya mahalida ishlatiladigan miorelaksantlar ta’sirini 
qirquvchi ziddi zahar, ya’ni antidot modda tariqasida qo‘llaniladi va hokazo. 
0,5 % li eritmasi 1 ml dan kuniga 2-3 mahal teri ostiga yuborib turiladi; bolalarga 
0,25 % li eritmasi yoshiga qarab 0,1-0,7 ml miqdorida buyuriladi; 
antidot tariqasida venaga yuboriladi (15-25 mg miqdorida). 
Nojo‘ya ta’siri. Dozasi oshirib yuborilganda og‘izdan so‘lak oqib, bosh aylanishi, 
bradikardiya boshlanishi mumkin. 
Ishlatishga yo‘l qo‘ymaydigan moneliklar. Qo‘yonchiq (epilepsiya), giperkinezlar, 
stenokardiva, bradikardiya, bronxial astma.
Retseptlarga misollar.
Rp.: Sol. Proserini 0,05% - 1 ml

---

D.t.d. N. 6 in ampull.
S. 1 ml dan teri ostiga kuniga 1-2 marta.
Rp.: Proserini 0,015 
D.t.d. N. 20 in tab. 
S. 1 tabletkadan kuniga 2 matta ovqatdan oldin yoki keyin. 
 
Xolinni blokada qiladigan moddalar.
Bu gruppaga xolinoretseptorlarni blokada qiladigan va ularning atsetilxolin 
mediatori bilan o‘zaro ta’sirini buzadigan dorivor moddalar kiradi. 
M-xolinni blokada qiladigan moddalar. 
M-xolinni 
blokada 
qiladigan 
moddalar 
atsetilxolin 
mediatorining 
M-
xolinoretseptorlar bilan o‘zaro ta’sirini susaytiradi yoki unga yo‘l qo‘ymaydi (8-rasmga 
q.). Retseptorlarni blokada qilib, ular effektorlarning xolinergik innervatsiyasini 
pasaytiradi yoki mutlaqo yo‘q qiladi. Ularni qo‘llanish atsetilxolin, muskarinomimetik va 
antixolinesteraza moddalarining ta’siriga qarama-qarshi effektlarni keltirib chiqaradi. Bu 
gruppaning tipik vakillari atropin va atropinsimon vositalar (platifillin, skopolamin va b.) 
hisoblanadi. M-xolinoblokatorlarning organizmga ta’siri ko‘z mushaklari tonusining 
pasayishidan yuzaga chiqadi. Bu qorachiqlarninng kengayishiga (midriaz), ko‘z ichi 
bosimining oshishiga, akkomodatsiya falajiga (ko‘rish olis masofaga yo‘naladi) olib 
keladi. M-xolinoblokatorlar so‘lak, hazm, ko‘z yoshi, bronxial va ter bezlarining sekretor 
funksiyasini pasaytirib yoki to‘xtatib burun, og‘iz bo‘shlig‘i, hiqildoq shilliq pardalarini, 
teri qoplamlarini quruq qilib qo‘yadi, yurak qisqarishlari ritmini tezlashtiradi 
(taxikardiya). Spazmolitik ta’sirni keltirib chiqaradi: bronxlar, me’da-ichak yo‘llari, o‘t 
yo‘llari, o‘t qopchasi, siydik yo‘llari, qovuqning silliq mushaklari tonusini pasaytiradi. 
M-xolinoblokatorlar markaziy nerv sistemasi sinapslarida xolinni blokada qilish ta’sirini 
yuzaga chiqaradi. Shu tariqa ular Parkinson kasalligida harakat buzilishlari ro‘y bergan 
taqdirda shifobaxsh ta’sir ko‘rsatadi. Atropinning katta dozalari bosh miya po‘stlog‘iga 
qo‘zg‘atuvchi ta’sir qiladi, bu hoi nutq va harakat qo‘zg‘alishiga, talvasalarga sabab 
bo‘ladi. Skopolamin va platifillin markaziy nerv sistemasini susaytiradi. 
M-xolinoblokatorlarning dozasini oshirib yuborish og‘iz qurishiga, yurakning tez 
urishiga, qorachiqlarning kengayishiga, bosh aylanishiga sabab bo‘ladi.