Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

 
Adsorbilaydigan moddalar.
Adsorbilaydigan aktivligi yuqori bo‘lgan dorivor moddalar. Suvda erimaydi, 
to‘qimalarni ta’sirlantirmaydi, organizmdan o‘zgarmagan holda ajraladi. Aktivlangan 
ko‘mir, talk adsorbilaydigan xossaga ega. 
Aktivlangan ko‘mir 
(Carbo activatus) Kukun va tabletkalarda 0,25 va 0,5 g dan 
chiqariladi. Suyuqlik va gazlarni adsorbilaydi, shuning uchun toksinli moddalardan 

---

himoya qiladi. Ular rezorbtiv ta’sir ko‘rsatmaydi. Zaharlanishlarda meteorizmda (ichakda 
gazlar yig‘ilganda) 1 tabletkadan 3 tagacha kuniga 4 marta tayinlanadi. 
Suspenziya holida 20-30 g dan alkaloidlar, og‘ir metallarning tuzlaridan 
zaharlanishda qo‘llaniladi. 
Rp.: Carbonis activati 0,5 
D.t.d. N. 40 in tab.
S. 3 tabletkasi maydalab qo‘llanadi. 
Karbolen 
(Carbolenum). Aktivlangan ko‘mir tabletkalari va aktivlangan ‘"ko‘mir 
"KM" tabletkalari. 
Gazlar, alkoloidlar, og‘ir metal tuzlari zaharlarni o‘ziga yutib olish,adsorblash 
xossasiga ega. Dispepsiya, meteorizmda 1-3 tabletkadan kuniga 2-3 mahal ichiladi. 
Oq gil 
(Bolus alba). Kukun holida chiqariladi. 
Ishlalilishi. Me’da-ichak kasalliklarida o‘rab oladigan va adsorblaydigan dori 
tariqasida (sanchiqlar mahalida,enterokolitlarda) ichiladi (10-100 g miqdorida); teri 
kasalliklarida sepmalar, pastalar, malham dorilar ko‘rinishida sittga ishlatiladi. 
 
Ta’sirlantiruvchi moddalar.
Bevosita teriga va shilliq pardalarga ta’sirida sezuvchan nerv oxirlarini 
qo‘zg‘atadigan dori moddalardir. 
Ta’sirlantiruvchi moddalar (gorchichnik, tozalangan terpentin moyi, 40% li etil 
spirt) chalg‘ituvchi ta’sirni yuzaga chiqaradi. Terining sezuvchan retseptorlariga ta’sir 
qilib ular terining shu uchastkasini bog‘lab innervatsiya qiladigan ichki organlar, 
mushaklar, bo‘g‘imlarga shifobaxsh ta’sir ko‘rsatadi. Terapevtik ta’sirining mohiyati 
shundan iboratki, ichki organlar, mushaklar, bo‘g‘imlar, nervlarning yallig‘lanish 
kasalliklarida ta’sirlantiruvchi moddalar og‘riq sezgilarini kamaytiradi va zaharlangan 
organning funksional holatini yaxshilaydi . 
Mentol 
(Menlholum) kukunda, 1% va 2% li moydagi va spirtdagi eritmalarda, 
mentolli qalam ko‘rinishida chiqariladi. Sovuqni sezuvchi retseptorlarni ta’sirlash yo‘li 
bilan reflektor ta’sir ko‘rsatadi. Uning ta’siri ostida ichki organlar va yurakning yuza 
tomirlari reflektor ravishda kengayadi. 
Burunga tomiziladigan tomchilar, malhamlar, quyish uchun suyuk dori, 
ingalyatsiyalar ko‘rinishida tayinlanadi. 
4% li spirtdagi eritma va 1% li malham ko‘rinishida ishlatiladi. Mushaklar, 
bo‘gimlar, 
nervlar 
yallig‘langanda 
mahalliy 
qo‘llaniladi. 
Ta’sirlantiruvchi 
Stenokardiyada tayinlanadigan validol tarkibiga kiradi. 
Rp.: Mentoli 0,1 
Ol.Vaselini 10ml 
M.D.S. 5 tomchidan burunga tomizish uchun.