Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Ma’ruzalar matnida 
medisina amaliyotida keng qo’llaniladigan asosiy dori 
moddalari kiritilgan.
Ma’ruzalar matnining
 
afzallik tomonlaridan biri shundaki, undan 
O’zbekiston Davlat Reyestriga kiritilgan dori preperatlari o’rin olgan va yangi 
zamonaviy dori vositalari kiritilgan. 
«Umumiy farmakologiya va reseptura» fanining maqsad va vazifalari, 
medisina amaliyotidagi o’rnidan kelib chiqib, mavzularni o’zlashtirish davomida 
farmakologik guruhlarning tasnifi, guruhlarga xos bo’lgan farmakologik ta’sirlar, 
bundan tashqari dori vositalarining nojo’ya ta’siri, ularni oldini olish va tez yordam 
choralarini qo’llay olish ma’ruzalar matni
 
mazmunini tashkil qiladi. 

---

MAVZU: FARMAKOLOGIYA FANINING MOHIYATI VA UNING BOSHQA 
TIBBIYOT –BIOLOGIK FANLAR BILAN ALOQASI. FARMAKOLOGIYA 
FANINING RIVOJLANISH TARIXI. 
Reja: 
1. Farmakologiya fani to’g’risida tushuncha, uning vazifalari va yo’nalishlari. 
2. Farmakalogiya fanining rivojlanishi tarixi. 
3. Yangi dori moddalarining yaratilishi va tibbiyot amaliyotiga tadbiq etilishi. 
4. Farmakologiyaning boshqa fanlar bilan bog’liqligi. 
 
Tayanch iboralar: 
Farmakologiya
-dorilar to’g’risidagi ta’limot 
Instinct
-refleks 
Eksperimenta
l-ilmiy tajriba 
Potologik
-kasallik 
Metabolism
-organizmda dorilarning o’zgarishi 
 
Farmakalogiya-
dori dori moddalarining inson va hayvon organizmiga ta’sirini 
o’rganuvchi fandir. 
Farmakalogiya-
grekcha so’zdan olingan bo’lib, (Pharmakon-dori, logos-
ta’limot)-dorilar to’g’risidagi ta’limot ma’nosini bildiradi. 
Farmakalogiya tibbiyot amaliyotining hamma sohalarida nihoyat katta ahamiyatga 
ega. Uning maqsadi va vazifalari quyidagilar: 
1.
Har xil kimyoviy birikmalarning inson va hayvonlar organizmiga ta’sirini o’rganish, 
shu tufayli organlar faoliyatida bo’ladigan o’zgarishlarni tadbiq etish. 
2.
Yangi dori moddalarini yaratish, o’rganish va ularni tibbiyot amaliyotiga tadbiq etish. 
3.
Dori moddlari bilan bemorlarni davolash va kasallikning oldini olish. 
Farmakologiya fanining rivojlanish jarayoni uning har xil yo’nalishlariga va 
tarmoqlarga bo’linishiga olib keladi. Uning asosiy yo’nalishlari quyidagilar: 
1.
Klinik farmakologiya 
2.
Farmakoterapiya 
3.
Molekulyar farmakalogiya 
4.
Bioximik farmakologiya 
5.
Veterinar farmakologiya 
Farmakologiya fanining rivojlanish va tarixi insoniyat tarixi kabi qadimiydir. Bu 
esa ibtidoiy jamoa davridan boshlangan. 
Dastlab odamlar o’simliklardan, hayvon mahsulotlaridan ishlov bermasdan 
foydalanganlar. Bu davr farmakologiyaning shaxsiy tajribaga asoslangan (empirik) davri 
deb ataladi. Quldorlik davridan boshlab dori shakllari vujudga kelgan. Bu davr diniy davr 
deb ham atladi, chunki din ahllari dori ta’siriga ilohiy talqin berganlar. Shuning uchun bu 
davr “emperiko - mistik” davr deb ham atalgan. 
Feodalizm davrida ilm-fan xuddi madaniyat kabi inqirozga uchradi.Davolash 
usullari, soxta tabiblar, tovlamachilar qo’liga o’tdi. Dorilar ta’siri sayyoralar harakati 
bilan bog’liq deb-tushuntirildi, munojjimlik avj oldi. Bu davr farmakologiya rivojining 
diniy sxolastik davri deb ataladi. 
Farmakologiya fan sifatida XVIII-XIX- asrlarda shakllana boshladi. Bu shakllanishda 
quyidagi olimlarning hissasi kattadir: 

---