Annotatsiya. «O’zbekiston tarixi» bo’yicha tayyorlagan ma’ruza matnlari fanning barcha ma’lumotlarini o’z ichiga qamrab olgan. O’quvchilarning tarix sohasidagi bilimlarini shakillantirishga qaratilgan

Milliv ishchilar. Aholi tarkibida ishchilar soni anchagina o’sganligiga qaramay, respublikamiz bu ko’rsatkich bo’yicha sovet respublikalari ichida 13-o'rinda turardi. O’zbekiston ayniqsa ishchilar safining milliy kadrlari salmog’i jihati-dan orqada qolmoqda edi. 70-yillarda ushbu muammoni oqilona hal qilish borasida anchagina qarorlar qabul qilindi, aslini olganda bu qarorlar markaz tomonidan tubdan ijobiy o’zgarishlar qilish uchun emas, balki nomigagina qabul qilinganligi uchun qog’ozda qolib ketdi.

Viloyat sanoat korxonalaridagi mahalliy millat ishchilari salmog’i ham turlicha edi. Masalan, Farg’ona vodiysiga O’zbek ishchilari 40—60 foizni tashkil qilsa, Toshkent viloyatida bu ko’rsatkich 20—23 foiz edi. Respublika sanoatini rivojlantirish sohasida yo'l qo’yil-gan kamchiliklar ham milliy ishchi kadrlar tayyorlash ishiga salbiy ta'sir ko’rsatdi. Azaliy sanoat hunarmand-chiligi va mehnatni tashkil qilish shakllaridan voz kechilib, xatoga yo'1 qo’yMi. Yirik shaharlarda ko’proq ulkan, aholi uchun mutlaqo yangi, respublika ehtiyoji uchun yaroqsiz bo’lgan korxonalar jadal sur'atlarda barpo qilindi. Jumladan, birgina Toshkent shahrining o’zida 70-yillarning oxirlarida 400 dan ortiq sanoat kor-xona va birlashmalari mavjud edi. Bu korxonalar o’zbe-kistonda ishlab chiqarilayotgan sanoat mahsulotlarining to’rtdan birini yetkazib berardi. Umuman olganda, respublikadagi sanoat korxonalarining 50 foizi Toshkent shahri va viloyati hududida joylashgan bo’lib, ulardagi ishchilarning atigi uchdan bir qismi tub millat vakillari edi. Shu yillarda Farg’ona, Andijon, Qo’qon, Buxoro shaharlarida ham mashinasozlik, ximiya, yengil sanoat korxonalari ko’plab qurildi. Bu korxonalarda kimlar ish-lashi, qanday mutaxassislar kerakligi, ishchilarni qayer-dan olib kelish bilan bog’liq masalalar eng oxirida hal etilar edi. Bunday amaliyot «tayyor» ishchilar va muhan-dis-texnik xodimlarni chetdan qidirishga majbur etdi. Bu narsa markaz uchun juda ma'qul ish edi, chunki bu respublikaning markazga qaramligini bir necha karra oshirar, hukmronlik siyosatini yanada kuchliroq amalga oshirishga imkon yaratardi. Masalan, birgina Toshkent shahrida 1985—1986-yillarda ishsizlar soni 200 ming kishiga yetishiga qaramay, yangi ishlab chiqarish kor-xonalarining mehnat kollektivlarini shakllantirish uchun respublika tashqarisidan 125 mingga yaqin ishchi va mutaxassislar jalb etildi. Bu demografik vaziyat shundoq ham og’ir bo’lgan respublikamizda ishsizlar sonining yanada ortishiga, uy-joy masalasi va boshqa ijtimoiy muammolarning keskinlashishiga sabab bo’ldi.

Yildan-yilga markaziy mintaqalardan ko’chib keluv-chilar soni ortib bordi. Chirchiq, Olmaliq, Angren, Navoiy, Yangiyer, Bekobod kabi shaharlarda tub aholi kamchilikni tashkil etib, ko’pchiligi Rossiya shaharlari-dan yo’llanma bilan kelgan kishilar edi.

Ishchilar saflarini tub yerli millat kishilari hisobiga o’stirish yosh ishchi kadrlar tayyorlaydigan hunar-texni-ka bilim yurtlarida ham sust bordi. Bilim yurtlariga qabul qilinganlarning 45 foizi (Toshkent shahrida) boshqa respublikalardan kelgan kishilar edi. Shu bilan birga o’quvchilar umumiy sonida sanoat va qurilish ishchilari mutaxassisliklari bo’yicha tub millat vakillari 17 foizni tashkil etgan.

Qizil imperiya ayni kuchga to’lgan, jahonga dag’dag’a qilayotgan, o’zining eng yovuz maqsadlarini amalga oshirish uchun tinimsiz kurash olib borayotgan 70—80-yillarda milliy mutaxassislar tayyorlashdek muhim va dolzarb vazifaga munosabat mana shunday tarzda bo’lib, ularning sanoat tarmog’ida jamlanishiga, sonining ortishiga yo'1 qo’yilmadi.