Annotasiya

4.“Müxtəlif qabiliyyətlilər” modeli. Belə modeldə bütün fən­lə­rin öyrə­nil­məsi sonadək “qarışıq qabiliyyətlilər” qruplarda apa­rı­lır. Bəzi fənlərin (riyaziyyat, xarici dillər, təbiət fənləri) tədris mate­ria­lı müxtəlif müddətdə öyrədilir. Siniflərdə bütün şagirdlər baza təh­sil planları və proqramları əsasında təhsil alırlar. Baza təd­ris kurs­larının öyrənilməsi başa çatdıqda şagirdlərin bilikləri diaqnostik test­lərlə yoxlanılır. Baza proqramlarını yaxşı mənimsəyən şagirdlərə əla­və mate­ri­al­la­rı da öy­rənməyi təklif edirlər. Baza kurslarını mə­nim­səyə bilməyənlərə, kurs ma­te­­ri­alı­nı təkrar etmək, bir qədər kor­rek­tə edilmiş material və tapşırıqların öy­rə­nil­mə­si tək­lif olunur. Qı­sa müddətdə təkraretmə qurtardıqdan sonra şagirdlərin ha­mı­sı bir­lik­­də yeni bölmənin materialını öyrənirlər. Burada əlavə tapşırıq alan və kurs ma­te­riallarını təkrar edən şagirdlər qruplara ayrılmır, ey­ni sinifdə fəaliyyət göstərirlər.
5.İnteqrativ təlim modeli. Bu modeldə fərdiləşdirməyə, fərdin in­ki­şafına və müstəqilliyə xüsusi diqqət yetirilir. Modelin əsas xü­su­siyyətləri aşağı­da­kı­lar­dır:

• 
  təlim kursları, tədris materialları, kursların məzmunu ənə­nə­vi təlimdə ol­du­ğundan fərqlənir;
  
• 
  burada müəllimlər üçün yeni fəaliyyət imkanı yaranır;
  
• 
  onların tədris kursunun məzmununu hər bir şagirdin tələbatı­na uyğun­laş­dır­maq imkanları vardır.
  

Bu modellə təhsil verilərkən koqnitiv (idraki), normativ və eks­pressiv təc­rü­bənin inkişaf etdirilməsinə təqribən eyni dərəcədə diq­qət yetirilir, yəni şəxsiyyətin hərtərəfli inkişafına böyük əhəmiy­yət verilir. Şagirdlər permanent qruplarda bir­ləş­­dirilir, belə qrupla­r­da müəllimlərin fəaliyyət imkanları – şagirdlərin idarə edil­məsi, qrup­larla işin təşkili, məsləhətvermə və s. daha da genişlənir.
İnteqrativ təlim modelinin aparıcı xüsusiyyətləri aşağıdakı­lar­dı­r:

• 
  şagirdlər yüksək üstünlüklərə (fərdi inkişaf, cəmiyyətdə öz möv­qeyini an­la­ma, müstəqillik) malikdirlər;
  
• 
  alternativ təlim üsullarından və müxtəlif tədris situ­asiya­la­rın­dan istifadə şagirdlərin fərdi inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır;
  
• 
  şagirdlərin idarə edilməsi şəxsiyyətə hörmət və sosial də­yər­lə­rə əsaslanır;
  
• 
  seçilmiş təlim üsulları fərdin tələbatları əsasında aparılır;
  
• 
  şagirdlərin fənn sahələrinin (humanitar və texniki) seçmə­sin­də tələskənliyə yol verilmir, gözləmə müddəti o vaxta qədər davam edir ki, hansı peşənin onları daha çox cəlb etdiyini tam dərk etsinlər;
  
• 
  bu modellə təhsildə hansı pedaqoji məqsədin yerinə yeti­ril­mə­si aydın dərk edilir;
  

Şagirdlərin qruplarda birləşməsi (yığılması) aşağıdakı krite­ri­ya­lar əsasında aparılır:

• 
  bir-biri ilə dostluq əlaqələrinə görə;
  
• 
  müəllimi “sevməsi” və ya “sevməməsinə” görə;
  
• 
  marağına və motivasiyasına görə;
  
• 
  didaktik düşüncələrə görə.