Andijon davlat universiteti maktabgacha pedagogika kafedrasi maktabgacha pedagogika

IX. Hayvonlar ishtirokida o‘tadigan o‘yinlar. Bu holdagi o‘yinlar eng qadimgi hisoblanadi. Qadimgi odamlar avvaliga tabiatning o‘zida hayvonlar jangini tomosha qilishgan. Keyinchalik hayvonlarni ushlab, ularni maxsus urishtirishgan. Natijada “Bedana urishtirish”, “Xo‘roz urishtirish”, “Qo‘chqor urishtirish”, “It urishtirish” kabilar paydo bo‘lgan.

Hayvonlar ishtirokida o‘tadigan boshqa o‘yinlar ham bo‘lgan. Ularda hayvonlardan vosita, ulov sifatida foydalanishgan. Jumladan, eshak va ot minib o‘ynaladigan o‘yinlar “Eshak ko‘pkari”, “Uloq”, “Ot poyga”, “Ag‘darish”, “Chovgon” va boshqalar o‘zbek xalqi orasida keng tarqalgan.

Xullas, xalq hayotida minglab rang-barang o‘yinlar mavjud bo‘lib, ular ming yilliklar ichida boyib borgan va ajdodlarimizning ma’naviy va jismoniy hayotida muhim o‘rin tutgan. Ko‘p asrlar davomida xalq o‘yinlari avlodlarni tarbiyalashda “hayot maktabi” vazifasini o‘tagan. Ular ajdodlarimizni aqliy, ruhiy va jismoniy barkamol bo‘lishida muhim o‘rin tutib kelgan.

Xalq harakatli o‘yinlarini tashkil etish va bolalarga o‘rgatishda quyidagi qoidalarga rioya qilish zarur. 

1. 
   Bolani ruhiy jihatdan o‘yinga tayyorlash.
   
2. 
   o‘yin jarayonida bolalarning jismoniy tayyorgarligi va yosh xususiyatlariga e’tibor berish.
   
3. 
   har bir o‘yinning pedagogik tomonlarini nazardan qochirmaslik.
   
4. 
   o‘yinlarni ijtimoiy - foydali mehnat bilan bog‘lagan holda hayotga tadbiq etish.
   
5. 
   o‘yin davomida o‘zaro munosabatlarni yanada mustahkamlash.
   
6. 
   Jamoa bo‘lib birgalikda harakat qilish, jamoa manfaatiga hurmat va e’tiborli bo‘lish.
   
7. 
   Bu borada oilada xalq o‘yinlarini targ‘ib qilish bolalar tarbiyasini yaxshilash, tarbiyaviy ishlarni yulga qo‘yishga yordam beradi:
   
8. 
   - oilada ma’naviy va jismoniy jihatdan bolani sog‘lom voyaga yetkazishda faol rol o‘ynaydi;
   
9. 
   - oilada bolaning milliy urf-odatlarmizni qadrlab borishiga, mahalla - maktab - oila hamkorligini yulga qo‘yishga xizmat qiladi;
   
10. 
    - jamoa orasida bolada o‘zini erkin his etish, o‘z fikr-mulohazalarini mustaqil bayon etish qobiliyatlarini rivojlantiradi.