Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

«Tabiatni muhofaza qilish» 
qonunida to'la o'z aksini topgan. Respublikamizda ko'plab 
qo'riqxona va buyurtmalarning tashkil etilganligi ham tabiat muhofazasini keng ilmiy asosga 
qo'yganligini ko'rsatadi. 
Tabiatni muhofaza qilish ishida xalqaro hamkorlik zarurdir. Chunonchi, tabiiy
sharoiti xilma-xil bo'lgan katta mamlakatning kuchi bilan tabiatni muhofaza qilish masalasini 
har doim ham hal qilib bo'lmaydi. Tevarak-atrofdagi tabiatni muhofaza qilish masalalariga xilma-xil 
mahalliy, milliy va olamshumul muammolar kiradi. Chunonchi, ko'chib yuradigan hayvonlar, 
qushlar, baliqlar va dengiz hayvonlari davlat chegaralarini tan ohnaydi. Bunday hayvonlar qo'riqlash 
muammolari yoki tevarak-atrofdagi muhitni saqlashning umumiy masalalari hukumatlar o'rtasidagj 
bitim va xalqaro bitimlar darajasida hal qilinadi. 

---

55 
Hozirgi vaqtda dunyoda tabiatni muhofaza qilish sohasida hamkorlikning ikki asosiy formasi 
tarkib topdi: 1) tevarak-atrofdagi muhitni muhofaza qilish va tabiiy zaxiralardan oqilona foydalanish 
masalalari bo'yicha ikki tomonlama konvensiyalar; 2) tabiatni muhofaza qilish bo'yicha xalqaro 
tashkilotlar faoliyatida ishtirok etish. 
Tabiiy muhitning hozirgi muammolariga oid birinchi xalqaro konferensiya-biosferadan 
ratsional foydalanish va zaxiralarni muhofaza qilishning ilmiy asoslari bo'yicha ekspertlarning 
hukumatlararo konferensiyasi dunyo tabiiy zaxiralaridan foydalanish va ularni muhofaza qilish ishida 
katta voqea bo'lgan. Bu konferensiya YUNESKO binosida ochilib, 1968-yili 4-sentabrdan 16-
sentabrgachadavometgan. Bu konferensiya juda vakolatli edi: uning ishida YUNESKO a'zolari 
bo'lgan 63 mamlakatdan 238 ta delegat va BMTga a'zo mamlakatlarning 6 ta va boshqa 
tashkilotlardan 88 ta vakil qatnashgan. Konferensiyada Shvetsiya, Fransiya, GFR, Vengriya, AQSh 
delegatlari, ayniqsa, mufassal doklad qilganlar. Konferensiya butun biosfera miqyosida tabiatni 
muhofaza qilishning barcha muhim masalalarini ko'rib chiqqan.. 
Tabiatni muhofaza qilishdan 1948-yil YUNESKO -YUNEPO xalqaro biologik dastur 
yordamida tabiat va tabiiy zaxiralarni qo'riqlash to'g'risida xalqaro Ittifoq tuzildi. Bu Ittifoq 
dunyodagi ko'pchilik davlatlarning vakillari - muassasa va jamoat tashkilotlarini o'z ichiga oladi. 120 
dan ortiq xalqaro tashkilotga mamlakatlardan 350 ga yaqin milliy tashkilot va ko'plab xalqaro 
tashkilotlar kiradi. Bu tashkilotning shtab kvartirasi Shvetsa-riyadagi Jeneva ko'lining go'zal sohilida 
joylashgan. 
O'zbekiston Respublikasi, ayniqsa, Orol va Orol bo'yi mintaqasidagi ekologik ofatning oldini 
olishga xalqaro harakatda butun dunyo jamiyatining e'tiborini qaratmoqda. 
Bu xalqaro tashkilotlarning eng katta ishlaridan biri noyob «Qizil kitob»ning yaratilishidir. 
Uning Assambleyalarida yer sharining konkrekt tumanlari (masalan, Afrika va O'zbekis-ton)da 
bo'lgan hayvon, o'simliklarni qo'riqlash bilan bog'liq bo'lgan ko'pgina masalalar, o'rta va oliy o'quv 
yurtlarida tabiatni muhofaza qilish asoslarini o'qitish, qo'riqxonalar tashkil etish, ovchilik va baliq 
tutishni taqiqlash, o'rmon kesish va boshqa masalalar hal qilinadi. 
Dunyoning ko'pchilik mamlakatlarida, shu jumladan, O'rta \ Osiyo hududida o'simlik va 
hayvonlarni muhofaza qilish uchun, I qo'riqxonalar, buyurtmalar tashkil qilinib, «Qizil kitob»lar 
chop / etildi. Havo, suv va tuproqni muhofaza qilish qonun asosida/ yo'lga qo'yiladi.