Anatomiya 2014. indd

Oliy nerv faoliyati turlari

Ma’lumki, hayvonlar hulqi va mijozi bilan bir-biridan kat-

ta farq qiladilar. Nerv jarayonlari uch asosiy ko‘satkich: kuchi, 

muvozanatlashganligi va harakatchanligiga qarab farqlanadi. 

Nerv jarayonini kuchi nerv hujayralarining ishlash qobiliyatini 

ko‘rsatadi. Nerv jarayonlarining kuchiga qarab hayvonlar kuchli 

va kuchsizga bo‘linadi.

---

462

Nerv tizimining kuchli turi ikkiga: muvozanatlashgan va mu-

vo za nat lashmaganga bo‘linadi. Muvozanatlasmaganda qo‘zg‘alish 

jara yo ni, tormozlanish jarayoniga nisbatan ancha kuchli. I.P. Pav-

lov uni qo‘z g‘aluv chan, tiyib bo‘lmaydigan deb atagan. Muvozanat-

lash gan tur nerv jarayonlarning harakatchanligiga qarab ikki xil 

bo‘ladi. Harakatchan tur yangi sharoitga tez moslashadi va to‘g‘ri 

qaraydi. Kamharakat turda moslashish qiyin va sekin o‘tadi.